Kırmızı Etteki Büyük Tehlike: Belirtilerinden Tedavisine Şarbon Hastalığı

Şarbon hastalığı çoğunlukla ölümle sonuçlanabilen çok ciddi  bir hastalık. Şu sıralar önce Ankara'da sonra İstanbul'da şarbonlu hayvanların tespit edilmesi ve bu çiftliklerin karantinaya alınıp şarbon belirtileriyle hastaneye başvuran hastaların olması bu korkuyu daha da artırmış durumda.

Peki şarbon hastalığı nedir? Şarbon belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Bu soruların cevaplarına geçmeden önce merak edenler için ülkedeki şarbon hastalığının son durumu hakkında da kısaca bilgi verelim.

Her şey Kurban Bayramı öncesi Brezilya ve İrlanda'dan Ankara- Gölbaşı'ndaki bir çiftliğe getirilen yaklaşık 4 bin büyükbaştan 146'sında şarbona rastlanmasıyla başladı. Diğer tüm hayvanlar aşılınırken çiftliğin girişine ise Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 'Bu mahallede şarbon hastalığı vardır' yazılı levha asıldı.

Ankara'da panik devam ederken ardından İstanbul-Silivri'den de şarbon sebebiyle hastaneye başvuranlar olduğu haberi geldi. Sağlık Bakanlığı'nın açıklamasına göre Silivri'de 48 kişi muayene amacıyla hastanelere çağrıldı ve 6 vakada deri lezyonları görüldü. Hayati tehlikeleri olmayan bu kişilerin eti Silivri’deki bir özel işletmeden aldıklarını ve etin ithal olmadığı söyleniyor.

Yapılan son testlerin sonuçları 15 Eylül'de belli olacağı söylense de ölüm tehlikesi olan şarbon herkesi şimdiden çok korkutmuş durumda. Uzmanlar kırmızı et kadar süt ve süt ürünleri, çiğ sütten yapılan dondurmaları tüketmenin de riskli olduğunu söylüyorlar.

Durum bu kadar ciddiyken gelin şarbonu yakından tanıyalım.

İçindekiler

• Şarbon hastalığı nedir?

Şarbon aslında otla beslenen hayvanlarda görülen bir bakteri türü. Bacillus anthracis adlı bakteriyle ortaya çıkan şarbon sindirim, solunum ya da derideki çizik, sıyrık, yaralar yoluyla mikrobun vücuda girmesi sonucu oluşabildiği gibi meradan elde edilen otla da bulaşabiliyor. İşin kötüsü şarbon hayvanlardan insanlara çok kolay geçebiliyor.

• Şarbon nasıl bulaşır?

Şarbon bakterisi taşıyan hayvanlarla her türlü temas şarbonun insana bulaşması için yeterli. Şarbonlu hayvan etinin tüketilmesi, hayvanın kesilmesi sırasında temas edilmesi, hayvan yünleri, derileri ve kıllarıyla doğrudan ya da dolaylı temas gibi durumlarda şarbon insana geçebiliyor.

• Şarbon hastalığının belirtileri nedir?

Akciğer, deri ve sindirim sistemi şarbonu olmak üzere 3 tip şarbon hastalığı var. Hem hayvanlarda hem de insanlarda görülen şarbonun belirtileri birbirine çok benziyor.

Bu belirtileri şarbonun türüne göre şöyle saymak mümkün:

Akciğer şarbonu belirtileri

Bu şarbon türü solunumla bulaşıyor. Kuluçka süresi 3-5 gün olan akciğer şarbonunda mikrop solunumla akciğerlere yerleşiyor ve soğuk algınlığına benzer belirtiler ortaya çıktığı için genelde kişi şarbondan şüphelenmiyor. Bitkinlik, yorgunluk, soluk alıp vermede güçlük ve yüksek ateş gibi belirtilerle kendini gösteren bu şarbonda halbuki erken teşhis çok önemli. Zira maalesef hastalığın ilerleyen evrelerinde hastanın önce komaya girmesi, ardından hayatını kaybetmesi neredeyse kaçınılmaz.

Deri şarbonu belirtileri

En fazla rastlanan şarbon tipi olarak bilinen deri şarbonu hayvandaki bakterinin deriyle teması sonucu oluşuyor. Deride açık bir yara varsa mikrop buradan vücuda giriyor. Birkaç gün sonra vücutta ortası siyahlık olan, ağrısız, sert ve şiş yeni yaralar çıkıyor. Ardından bulantı, kusma ve ateşle kendini gösteriyor ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanıyor.

Bağırsak şarbonu belirtileri

Şarbonlu hayvanın etinin yenmesi sonucu ortaya çıkan bağırsak şarbonu maalesef en fazla ölümle sonuçlanan şarbon tipi. Özellikle iyi pişmemiş etlerin tüketilmesiyle vücuda giren bu hastalık sindirim sisteminde kanamalara yol açıyor, kanlı kusma, kanlı dışkıyla kendini gösteriyor. Karın ağrısı, mide bulantısı, iştah kaybı gibi belirtilerin de görüldüğü bu şarbon hastalığı çok hızlı ilerleyip çok ağır geçiyor. Hasta şoka girebiliyor, erken tedavide bile ölümle sonuçlanabiliyor.

Bu arada önemli bir not daha; şarbon hastalığı insandan insana bulaşmıyor!

• Şarbon nasıl tedavi edilir? Bulaşmaması için nasıl önlemler alınabilir?

Şarbonda en önemli şey erken teşhis. Genelde yüksek dozda antibiyotik tedavisiyle hastanede gözetim altında tutulan hastalar damar içi antibiyotiklerle de tedavi edilebilir. Ancak antibiyotiğin bakterilere etki edebilmesi için tedaviye erken başlanması gerekir.

Deri şarbonunda ise, yaraların olduğu deri bölgesine pansuman yapılır. Hayvanlar ile el teması olanlar da dahil deri şarbonu şüphesi olanlara ayrıca şarbon aşısı da uygulanabilir.

Peki böyle bir şarbon riski söz konusuyken ne yapmalı, nasıl önlemler almalıyız?

Karantinaya alınan çiftlikler, şarbon bulaşan ve hastaneye başvuran hastalar varken özellikle bu dönemde et tüketimine çok dikkat etmek gerekiyor.

Eğer kırmızı et tüketecekseniz mutlaka eti güvendiğiniz yerlerden almalı, dışarıda yemek yiyecekseniz sadece güvendiğiniz yerlerde et yemeye dikkat etmelisiniz. Özellikle az pişmiş ya da çiğe yakın etleri yemekten kaçınmalısınız.

Çiğ süt alırken, kullanırken, dondurma gibi süt bazlı ürünleri tüketirken de dikkatli olmalısınız.

Aman diyelim, sağlık bu şakaya gelmez!