Çıtır çıtır pişen ve şerbetiyle buluşunca lezzetine kavuşan mis kokulu İzmir lokmasını yakından tanıyoruz bugün.
Lokma, ülkemizin dört bir yanında, ufak farklılıklarla yapılıyor olsa da lokma denince aklımıza hemen İzmir geliyorsa bunun birçok sebebi var aslında. Köklü geçmişi, mükemmel bir geleneğe konu olması ve tabii ki enfes tadı.
Sizin de burnunuza yeni dökülmüş lokmaların o mis gibi kokusu gelmeye başladıysa hiç bekletmeden anlatmaya başlayalım, sizi hemen İzmir lokmasının hikayesine ve tarifine doğru alalım.
İzmir lokmasının geçmişten günümüze uzanan hikayesi
Un, maya, su ve bir miktar şekerle tuzun bir araya gelmesiyle ortaya çıkabilecek en lezzetli hamur işlerinden biri o. Nar gibi kızarıp şerbetiyle buluştuğunda ise tadına doyum olmuyor, ağza atılmasıyla çıkan çıtır çıtır sesi iştahı daha da kabartıyor... Sadece düşünmesi bile ağız sulandırmaya yeten lokma, İzmir denince akla ilk gelen lezzetlerden biri. Peki aslında pek çok yerde yapılan lokma tatlısı neden İzmir ile özdeşleşmiş durumda dersiniz? Gelin bu nefis tadın hikayesine ortak olalım:
Meşhur tüm lezzetlerde olduğu gibi lokmanın da ortaya çıkışıyla ilgili çeşitli rivayetler bulunuyor. Hakkında en çok bilinenler arasında ise Osmanlı zamanlarından bu yana yapılması yer alıyor.
Ancak bundan da önce, 9. yüzyılda Türklerin mutfak kültüründe tıpkı lokmaya benzer şekilde hazırlanan bir tatlı olduğu söyleniyor. Doğu Türkistan İmparatorunun düzenlediği törenlerde özel olarak yaptırdığı iddia edilen bu lokma benzeri lezzet, hamurun kızgın yağa atılarak pişirilmesi, daha sonra üzerine pekmez dökülerek servis edilmesiyle hazırlanıyor. Hatta Evliya Çelebi'nin de İstanbul esnaf loncalarını anlatırken bu hikayeden söz ettiği biliniyor.
Geçmişte benzerleri bulunan lokma tatlısının günümüzdekine en yakın hali ise karşımıza Osmanlı mutfağında çıkıyor. İlk olarak Osmanlı saray mutfağında kendine yer bulan lokma, zaman içinde halkın da çok sevdiği ve sık sık yaptığı lezzetlerden biri haline geliyor. Önceleri yalnızca sarayda yapıldığı için de o dönem halk arasında "saray lokması" olarak anılıyor. 19. yüzyıla geldiğimizde ise İzmirli lokma ustaları bu konuda en çok konuşulan isim haline geliyor. Bunun sebebi ise lokma tarifinde yaptıkları lezzetli değişiklikler. İzmirli ustaların lokmaları ham zeytinyağı ve susam yağı karışımında kızartması ve üzerine taze üzüm şırası dökerek servis etmesi lokmanın çok daha lezzetli bir hale gelmesini sağlıyor ve "İzmir lokması"nın ünü dilden dile yayılmaya başlıyor.
İzmir lokması lezzetinin yanı sıra mükemmel bir geleneğin başrolü olmasıyla da o zamanlardan şimdiye dek varlığını sürdürmeyi başarıyor. Düğün, kandil, cenaze gibi özel günlerde lokma dökülerek halka dağıtılıyor. İyi günde de kötü günde de birlik olabilmeyi ve paylaşımcılığı temsil eden bu lokmalar "hayır lokması" olarak da anılıyor. Üstelik geçmişten bugüne uzanan bu güzel geleneğin günümüzde de İzmir'de hemen her köşe başında karşımıza çıktığını görmek mümkün.
Şimdilerde lokma dökümünde kullanılan makineler sebebiyle farklı şekillerde karşımıza çıkabilen İzmir lokması, aslında saray lokması olarak anılan ve yuvarlak minik toplar halinde hazırlanan lokmadan farklı olarak ortası delikli bir şekilde hazırlanmasıyla da farkını ortaya koyuyor. Hatta coğrafi işaretli bir lezzet olan İzmir lokmasının ayırt edici özellikleri arasında bu ortası delikli şekline de yer veriliyor.
İzmir lokması tarifi nasıl yapılır?
Onu yakından tanıdığımıza göre geçelim evde nasıl İzmir'de yapılanlar gibi yapabileceğimize. Az malzemeyle hazırlanan nefis hamurunu ölçüsü şaşmayacak şekilde hazırlayıp şekillendirmeyi de öğrenelim, onu çıtır çıtır hale getirmenin en lezzetli yolunu da. Şerbeti derseniz, içinizi baymayacak, aksine yedikçe yeme isteği uyandıracak tam kıvamında bir şerbet de hazırlayacağız elbette.
Buyursunlar, enfes bir İzmir lokması yapmak için ihtiyacınız olan o reçete tam burada sizi bekliyor: İzmir lokması tarifi
Yorumlar
0