Atatürk'ün Milli İçeceğimiz Olmasını Önerdiği Şifa Dolu Lezzet: Hardaliye

Öyle köklü bir mutfak kültürümüz, hala tadını birçoğumuzun bilmediği, hatta belki adını dahi duymadığı öyle çok lezzetimiz var ki... İşte bugün onlardan birini, hardaliyeyi yakından tanıyalım istedik.

İsmini ilk kez duyanları şaşırtacak, tadına bir kez bakanları ise lezzetiyle kendine hayran bırakacak çok özel bir içecek o.

Osmanlı'dan Atatürk'e, Atatürk'ten bugünlere dek uzanan tarihi ve sıra dışı lezzetiyle hardaliyeyi tüm yönleriyle tanımak isteyenleri hemen aşağıya doğru alalım o zaman.

Hardaliyenin lezzet dolu tarihi

Kokulu ve koyu renkli olgun yaş üzümlerden elde edilen alkolsüz bir içecek olan hardaliye, Kırklareli başta olmak üzere Trakya'da yapılan muazzam bir lezzet. Ne yazık ki günümüzde onu bilen sayısı az. Oysa kendisinin oldukça köklü bir tarihi olduğu biliniyor. İlk kez kimin yaptığı kayıtlara geçmemiş olsa da hardaliye, Osmanlı zamanında üzüm şırasını koruyucu bir yöntem olarak ortaya çıkıyor. Nasıl mı? Hemen anlatalım:

Üzüm şırasının daha uzun süre bozulmadan kalması için onu özel fıçılarda hardal tohumlarıyla bir araya getiriyor ve bu şekilde muhafaza ediyorlar. Ortaya çıkan lezzetin tadı sevilince de ezilmiş üzümler hardal tohumlarıyla birlikte saklanmaya başlıyor ve hardaliye doğmuş oluyor. Bulunan kayıtlara göre hardaliyenin 1900’lü yılların başlarında İstanbul’da "Kırk Kilise Hardaliyesi" ismiyle satışının yapıldığı söyleniyor.

Cumhuriyet dönemine geldiğimizde ise hardaliye ile ilgili muazzam bir hikaye karşımıza çıkıyor: 1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk Kırklareli'yi ziyaret ediyor ve ona şehrin yöresel lezzetlerinden olan hardaliye ikram ediliyor. Hardaliyeyi afiyetle içen Atatürk, bu lezzeti çok beğendiğini söylüyor ve Kırklareli halkı ile dönemin belediye başkanına hardaliyeyi milli bir içecek haline getirmeleri gerektiğini söylüyor.

Yıllar boyu çok sevilerek tüketilen ama ne yazık ki Kırklareli'den uzaklaştıkça bilinirliği azalan bu lezzet, günümüzde her markette kolay kolay bulabileceğimiz bir içecek olmasa da yolu Kırklareli ve çevresine düşenler mutlaka hardaliyenin tadına bakmalı.

Hardaliye nasıl yapılır?

kulturportali

Bu özel lezzetin nasıl yapıldığını detaylı olarak öğrenmek isteyenleri hemen böyle alabiliriz. Kırklareli ve çevresinde işin uzmanları tarafından en lezzetli haline gelmesi sağlanan hardaliye, olgun yaş üzümlerden yapılıyor. Oldukça emek isteyen bu nefis içecek, evde herkesin yapabileceği bir lezzet değil ne yazık ki. Zira yapımında yaş üzümlerin yanı sıra meşe odunundan hazırlanmış musluklu fıçılar, hardal tohumu, vişne yaprağı ve hatta benzoik asit gibi her yerde kolay kolay bulamayacağınız malzemeler kullanılıyor.

Temelde, özel olarak hazırlanan fıçılara 1 kat ezilmiş üzüm, biraz vişne yaprağı, 1 kat da ezilmiş siyah hardal tohumu ilave edilerek hazırlanan hardaliye, içinde kullanılan hardal tohumu sayesinde hem eşsiz bir aromaya sahip oluyor hem de üzümün şaraplaşmasının önüne geçilmiş oluyor. Alkolsüz bir içecek olan hardaliyeyi bu şekilde kat kat hazırlamakla da iş bitmiyor, kıvamını bulması için en az 10 gün beklemek gerekiyor. Hatta bu süreyi 20 güne kadar uzatmak da mümkün oluyor. Ardından ise hazırlanan hardaliyeler şişelenerek taze olarak afiyetle tüketiliyor. Eğer soğuk bir ortamda doğru şekilde saklanırsa 3 yıla kadar da bozulmadan içilebileceği söyleniyor.

Hardaliyenin faydaları nelerdir?

Hardaliyeyi özel yapan sadece muazzam tarihi ve emek dolu yapımında saklı olan lezzeti değil sadece. Kendisi vücuda da birçok faydası olan bir içecek aynı zamanda.

İçindeki üzüm sayesinde güçlü antioksidan özellikler taşıyan hardaliye, bu sayede vücudu toksinlerden arındırıyor.

Düzenli tüketildiğinde bağışıklık sistemini güçlendirici etkiler gösteriyor, vücudu birçok hastalığa karşı koruyor.

İçeriğindeki flavonoidler sayesinde kanserden kalp ve damar hastalıklarına kadar, birçok rahatsızlığa karşı vücudu çok daha savunmalı bir hale getiriyor.

Kalp krizi, damak tıkanıklığı gibi sorunların çözümüne de destek olduğu söyleniyor.

Hardaliye tansiyonun dengelenmesine de yardımcı oluyor.

Dolaşım sisteminin sağlıkla çalışmasına destek oluyor.

İştah açıcı etkileri olduğu da bilindiğinden özellikle iştahsızlık ve kilo alamama problemleri yaşayanlara öneriliyor.

Bunun yanında soğuk olarak tüketildiğinde ferahlık hissi veriyor, hararet alıcı bu etkisiyle özellikle sıcak havalarda bol bol tercih ediliyor.

Kaynaklar: 1, 2