Dartı, süt katığı, tartı ya da kaymak kavurması... Bu isimlerden birini bu zamana kadar duymuş ya da tatmışsanız böyle bir lezzetin varlığını keşfettiğiniz için kendinizi çok şanslı sayabilirsiniz. Çünkü en gelen bilinen adıyla dartı, bu topraklara özgü en geleneksel ve eski lezzetlerin başında geliyor. Kocaeli ve dolaylarında sıkça yapılan, Zonguldak, Bartın dolaylarında, Karadeniz'de ve İzmir başta olmak üzere Ege'nin bazı köylerinde de varlığına hala rastlanan tariflerden. Özellikle köy yerlerinde kış hazırlıkları için yapılan dartı, muhteşem lezzetiyle mutlaka bilinmesi gereken tariflerden.
Hadi gelin en eski lezzetlerimizden olan dartıyı daha yakından tanıyalım. Evlerimizde hazırlayalım ve tadına hep birlikte varalım.
Dartı (Süt katığı) nedir?
Dartı ya da diğer adıyla süt katığı, sabah kahvaltılarında daha sıvı ve sıcak bir haldeyken tüketilebilen, dondurulup yemeklerde tatlılarda kullanılabilen enfes lezzetlerden biri! Sütün kaymağının toparlanıp, bir tencere ya da tavanın içerisinde tortu kıvamına gelene kadar kaynatılması mantığına dayanıyor. Sıvı haldeyken kalıpların içerisine dökülere katı hale geliyor ve uzun süre dayanabilen, birçok tarife muhteşem bir lezzet veren bir tarife dönüşüyor.
Dartı en uzun süre dayanabilen lezzetlerden biri olduğu için eskiden büyüklerimiz kışa hazırlık amacıyla yaparlarmış. Bol yağlı bir sütün kaymağı toplanarak hazırlanan dartı (süt katığı), kış aylarında çok fazla enerji vermesi nedeniyle de tüketilirmiş. Isınmaya yardımcı olurmuş. Özellikle et yemeklerinde tereyağı niyetine de kullanılırmış. Şuan ülkemizde hala bazı yerlerde yapılıp tüketiliyor. Nereye ait olduğu tam olarak bilinmese de özellikle Ege'nin bazı köylerinde ve Kocaeli civarında ismi bilinen ve yapılan tariflerin başında geliyor.
Dartı (Süt katığı) nasıl yapılır ve nasıl tüketilir?
Yağlı bir sütten (inek, manda sütü vb) elde edildiği için oldukça yağlı çiğ bir süte ihtiyacınız var. Bu sütünüzü ocağın üzerine alın ağır ağır kaynatmaya başlayın. Üzerinde oluşan kaymakları bu sırada ayrı bir kabın içerisine toparlayın. Ne kadar çok sütten yaparsanız o kadar çok dartınız olacaktır. Dilerseniz her süt kaynatışınızda ortaya çıkan kaymakları saklayıp sonradan da dartı yapabilirsiniz. (Maksimum 4-5 gün içerisinde) Sütü kaynatırken üzerinde bol bol oluşan kaymakları bir tencerenin ya da tavanın içerisine olun. Kaymağınız yeterince yağlı değilse tavanın içerisine çok az sıvı yağ ilavesinde bulunun.
Kısık ateşte kaymağın dibinin tutmamasına özen göstererek karıştırarak pişirin. Yağının çıkıp tortu gibi bir kıvam aldığını görünce ocaktan alın. Dilerseniz hafif ılıtıp ekmeklerinizin üzerine, hamur işlerinizin üzerine sürüp sürüp bir şekilde yiyebilirsiniz. İçine tuz ilave ederek daha tereyağına benzer bir tada dönüştürebilirsiniz. Dilerseniz kapların içerisine pay edip donup katılaşınca buzluğa kaldırabilir, dilediğiniz zaman çıkarıp yemeklerinizin ve tatlılarınızın içerisinde kullanabilirsiniz. Tereyağından daha şahane bir lezzeti olan dartıyı severek tüketeceğinizden eminiz. Afiyetler olsun!
Yorumlar
2