Yumurta kolaylığın, pratikliğin, sadeliğin adıydı bizde. Filmlerde durumu iyi olmayan ailede çocuk acıkınca annesi bir yumurta kırıverirdi. Akşam acıkan, sabah şantiyede kahvaltı yapmak isteyen yani midesi guruldayan kim varsa yumurta birleştirirdi onları.
Şimdi öyle mi? Tavukla birlikte yumurtalarda da "Acaba antibiyotikli mi, yoksa hormonlu mu?" gibi endişeler başladı, organik, doğal, selenyumlu derken yumurtalar çeşitlendi, dolaplara sığmadı taştı, pahalılaştı.
Haliyle bunca değişiklik içinde bilgilerimiz eskidi, şehir efsaneleri türedi. İşte bu yüzden yumurta meselesini toptan çözmek için ne varsa bir araya getirdik.
Buyurunuz efendim, yumurta sarısını ekmekle patlatmak kadar keyifli olsun okumanız.
Isı önemli: Yumurta kaç derecede muhafaza edilmeli?
Tavuk yumurtladığı andan itibaren yumurtanın belli bir sıcaklıkta tutulması gerekir. Aksi takdirde fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik bazı değişiklikler meydana geldiği gibi besin değeri de azalabilir. Aldığınız yumurtaları 0 ila 5 derece arası sıcaklıkta tutmalısınız.
Buraların hakimi beyaz: Yumurtada beyaz mı daha fazladır, sarı mı?
Çiğken sıvı olan yumurta beyazı, piştikçe beyazlaşır ve koyulaşarak katı kıvama gelir. İçindeki sarı ise piştikçe küçülür ve beyaza göre daha az hacim kaplar. Sarısı, yumurtanın sıvı ağırlığının %34'ünü oluşturur. Ağırlığın küçük bir bölümüne sahip olsa da tüm yağları ve kolesterolü içinde barındırır. Protein ise beyazda daha çoktur.
Sarının hakkını yemeyin: Peki sarısı mı daha besleyici, beyazı mı?
Sporcular protein alırken yağ almamak için çoğunlukla yumurtanın beyazını tüketirken sarısına dokunmazlar. Halbuki yumurtanın sarısı, beyazına göre daha besleyici. Omega 3 yağları, kolin, folik asit ve A, E, D, K vitaminleri yumurtanın sarısında bulunur. Ayrıca yumurta sarısı; kalsiyum, demir, manganez, bakır ve fosfor yönünden de beyaza göre daha zengindir.
Artık sen de herkes gibisin: Çift sarılı özel bir yumurta türü mü?
İşte bir şehir efsanesi daha. Bilinenin aksine çift sarılı yumurtanın herhangi ekstra bir özelliği yok. Tek farkları, genç ve metabolizması hızlı bir tavuk tarafından yumurtlanmasıdır. Birden fazla yumurta hücresini hızlıca üreten genç tavuk art arda ürettiği yumurta hücrelerini aynı kabukla kaplar. Tek farkı budur.
Ayrıca dipnot: Çift sarılı yumurtanın herhangi bir zararı yoktur.
Ne yersen o olursun: Yumurtanın sarı tonu kalitesini mi gösterir?
Yumurta kırdığımızda soluk sarı renkli yumurtayla karşı karşıya olduğumuzu görünce üzülür, hayal kırıklığına uğrarız. Halbuki yumurta sarısının tonunun kaliteyle ya da doğallıkla hiçbir alakası yok. Yumurtanın sarı tonu, tavuğun yediği yemlere göre değişir. Mısır gibi sarı veya sarıya yakın gıdalarla beslenen tavukların yumurtaları daha sarı olur. Yani yumurtanın sarılığı, tavuk yemlerinden gelir.
Özellikle açık büfe kahvaltılarda: Yumurta sarısının etrafında neden gri tabaka olur?
Otel, restoran gibi kahvaltı verilen mekanlarda ya da açık büfe kahvaltılarda çok sık görülür. Yumurtanızı alır, soyarsınız, kestiğinizde içindeki sarısının etrafında gri bir tabaka olduğunu görürsünüz. İşte bu iki durumun habercisi olabilir: Ya yumurta gereğinden fazla haşlanmıştır ya da haşlama sonrası soğutulmadan sıcak olarak bekletilmiştir. Bu iki durumda da yumurtadaki demir ve kükürt sarı yüzeyde etkileşime girer ve ortaya gri görüntünün yanı sıra hafif bir kükürt kokusu çıkar. Ancak yemekte herhangi bir sakınca yoktur yani zararlı değildir.
Yumurtanız nasıl olsun: Farklı özelliklere sahip yumurtalar daha mı besleyicidir?
Eskiden tek bir çeşit vardı: Yumurta. Şimdi ise bir duvarı kaplayacak kadar buzdolabı gerekiyor marketlere çünkü çok çeşit var. Organik, kafessiz (cage free), serbest gezen, omega 3 açısından zengin, selenyumlu... Organik ve doğal farkını daha yeni öğrenirken bir de omega 3 zengini, selenyumlu gibi çeşitler çıktı. Bu türler ise tavuklara verilen yemlerin içeriğinin değiştirilmesiyle ortaya çıkıyor.
Ancak burada şöyle bi' detay var. Tavuk yediği şeylerle doğru orantılı bir şekilde faydalı ya da faydasız bir yumurta yumurtlamaz. Daha açık ifadeyle, yediklerini yumurtaya çok fazla aktaramaz. Siz mümkün olduğunca doğal yumurtadan vazgeçmeyin.
Ne kadar serbest: Serbest gezen tavuk yumurtası daha mı lezzetli olur?
Müsait bir zamanda yumurta hakkında bilmeniz gereken market gerçekleri yazımızdan yumurtaların birbirinden nasıl ayrıldığını öğreniyoruz. Sonra da geliyoruz konunun temeline.
Serbest gezen tavuklar çoğunlukla çok küçük alanlarda kısıtlı hareket edebiliyor. Yani hayalinizdeki köylerde özgürce dolaşıp böcek yiyen, her daim toprakla, çayır çimenle temas eden tavuklar ve onların mutlu yumurtaları yok. Bu yüzden marketlerde satılan serbest gezen tavuk yumurtalarının seri üretim yumurtalardan pek bir farkı yok. Yemler aynı, ortam ve ışıklandırma aynı derken, yumurta da elbette aynı olacak. O nedenle bu yumurtalara daha doğal, kaliteli ya da lezzetli diyemeyiz. Siz güvendiğiniz bir çiftliği olduğunu bildiğiniz markanızdan şaşmayın.
Mühim mesele: Yumurta sarısındaki o iplik ne, zararlı mı, yenir mi?
O şerit gibi beyaz şeyin adı kalaza ve iki işlevi var: Birincisi yumurta sarısını yumurtanın merkezinde tutmak ve yumurtanın taze olduğuna dair size sinyal vermek. Çöpe atmaya, onun horoza ait bir şey olduğunu düşünmeye ya da yumurtanın bozuk olduğunu sanmaya gerek yok. Aslında kendisi iyi haber.
Durun siz kardeşsiniz bonusu: Kahverengi yumurta beyaz yumurtaya göre daha mı doğal?
Kahverengi yumurtalar daha pahalı, hele ki bir de sepet içinde samana yatırılınca daha doğal geliyor olabilir size ancak kötü bir haberimiz var: Beyaz ve kahverengi yumurta arasında sandığınız fark yok. Bu iki yumurta arasındaki renk farkı tavuk kaynaklı. Yani beyaz tüylü tavuk beyaz, kahverengi tüylü tavuk kahverengi yumurta yumurtlar. Bu kadar basit.
Yorumlar
0