Toplanın, önemli bir mevzumuz var. Gündemin ilk sıralarına oturan bir bitkinin yağından, palm yağından bahsedeceğiz.
Biz onu son birkaç gündür hakkında çıkan haberler sayesinde tanıdık. Halbuki uzun yıllardır aramızda, yediklerimizin, içtiklerimizin içinde. Yalnızca ülkemizde değil, dünyanın birçok noktasında tüketiliyor. Sadece yeme-içme sektöründe de değil, kozmetik, temizlik gibi farklı sektörlerde de karşımıza çıkıyor.
Literatürümüze bu kelimeyi ekledik eklemesine ama aklımızı da bazı sorular kurcalamıyor değil. Gelin aklınızdaki tüm soruların cevaplarını birlikte bulalım. Palm yağı neymiş, nerelerde kullanılıyormuş hep birlikte öğrenelim.
Hurma yağı da deniliyor: Palm yağı nedir? Özellikleri nelerdir?
Tamam, belki de mutfağımıza zeytinyağı alır gibi palm yağı almıyoruz. O yüzden uzak geliyor bize bu kavram. Ama dediğimiz gibi yediğimiz, içtiğimiz, kullandığımız birçok şeyin içinde var. O yüzden gelin önce şu işin bir tanımını yapalım.
Palm yağı; palmiye ağaçlarının meyvesinden, çeşitli işlemler sonucunda elde edilen bitkisel bir yağ çeşidi aslında. Hurma yağı, palm oil olarak da adlandırılıyor. Elde edildikleri ağaçlar ve meyveleri bildiğimiz, ülkemizde yetişen palmiye ağaçlarından farklı. Bu ağaçlar özellikle tropik bölgelerde yetişiyor. Ceviz büyüklüğünde, kırmızı-kahverengi renklerinde bir meyveye sahip. Bu meyveye palmiye ağacı meyvesi deniliyor ve palm yağı dediğimiz sıvı bu meyvelerin çekirdek kısımlarından elde ediliyor.
Özelliklerine gelecek olursak; palm yağı laurik asit yönünde oldukça zengin bir yağ çeşidi. %50 doymuş yağ asitleri, %40 doymamış yağ asitleri ve %10 çoklu doymamış yağ asitleri olmak üzere tüm türlerin birleşiminden oluşuyor. Bu da onu trans olmayan bir yağ türüne çeviriyor.
Ayrıca palm yağı hidrojenize olmadığı sürece doğallığını koruyabiliyor. Üretimi diğer yağlara nazaran daha ucuz ve kolay olduğu için üretimi giderek hız kazanıyor.
Bir diğer merak konusu: Palm yağı nasıl üretilir?
Sıra geldi palm yağı hakkında çok merak edilen bir diğer konuya, palm yağının üretimine. Palmiye ağaçlarının en çok yetiştiği toprakların başında Malezya ve Endonezya geliyor. Tropik iklimleri seven palmiye ağaçları o toprakların yerlilerinden. Bu ağaçların meyvelerinden ise palm yağı üretiliyor.
Palm yağı; palmiye ağacı meyvesinin çekirdeklerinden ve meyvenin kendisinden olmak üzere iki farklı şekilde üretiliyor. Çekirdekten üretim daha ucuz, meyvenin kendisinden üretim daha maliyetli. Fakat meyvesinden üretilen yağ, çok daha kaliteli bir içeriğe sahip. Bu meyvelerin toplanıp, işlenmesiyle de yağı üretiliyor.
Palm yağı üretimin perde arkasında ise bazı üzücü iddialar yatıyor.
Orangutanların yaşamını etkiliyor mu: Palm yağı üretimi hakkında iddialar
Palm yağı üretiminin arkasında yatan iddialar palm meyvelerinin toplandıkları ormanlarda patlak veriyor. Yağmur ormanları, iklim değişimleri, hayvan haklarını koruma gibi birçok alanda faaliyet gösteren RainForest Action Network, palm yağı üretiminin hızlı artışı üzerine bazı iddialarda bulundu. Konu üzerine araştırmalar yapan RAN, palmiye ağaçlarının giderek azaldığını ve bölgede yaşayan, palmiye ağaçlarını evlerini benimsemiş orangutanların sırf bu nedenle hayatlarını kaybettikleri yönünde açıklamalarda bulundu.
Konuyla ilgili kapsamlı bir web sitesi yaptıkları gibi, içinde palm yağı bulunan ürünlerle ilgili manifestolar yayınladılar. Eylem yaptılar ve kampanyalar düzenlediler. Palm yağı üretiminin hem insan sağlığına, hem iklimlere, hem de o bölgede yaşayan canlıların hayatlarını tehdit ettiğine dair ciddi kanıtlar ortaya koydular.
Üretime dair sorunların çıkış noktası bu şekilde başladı. Palm yağı üretiminin hem insan sağlığını, hem doğaya hem de orada yaşayan canlıların hayatları üzerine etkileri tartışılmaya devam ediliyor.
Not: Konuyla ilgili detaylı bilgiye RainForest Action Network sitesinden ulaşabilirsiniz. Konuyla ilgili National Geographic'in de kaleme aldığı bir haber var.
Orangutan yaşamıyla ilgili hazırladıkları videoyu da şuraya bırakıyoruz.
Bio diesel, abur cuburlar ve daha niceleri: Palm yağı nerelerde kullanılır?
Marketlerin belki de en sevilen "abur cubur" bölümündesiniz. Sepete atmak için uzandığınız bisküvilerin, çikolataların, gofretlerin içindekiler bölümünde "palm yağı ya da hurma yağı" gibi bir ifade çarpıyor gözünüze. Bu yağ neredeyse marketin bu bölümündeki çoğu üründe var. Evet, yediğimiz çoğu abur cuburun içinde palm yağı mevcut.
Hatta afiyetle tükettiğimiz Nutella'nın içinde de palm yağı mevcut. Nutella, internet sitesinde palm yağı ile ilgili geniş kapsamlı bir yazıya yer verdi. Yazıda: "Palm yağı, Nutella'ya kremsi dokusunu kazandırmasının yanı sıra işlendikten sonra kokusuz olmasını sağlayan özellikleri sayesinde Nutella'da yer alan malzemelerin aromasını da güçlendirdiği için kullanılmaktadır." deniliyor. Ayrıca palm yağının uzun yıllardır kullanılan bir meyve yağı olduğunun altı çiziliyor ve EFSA standartları çerçevesinde üretim yaptıklarının üzerine vurgu yapılıyor.
Sadece burada da değil. World Wildlife Fund'ın (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) yayınladığı listede farklı birçok malzemeye ve alana rastlıyoruz. Daha güzel görünmek için sürdüğümüz rujların, arabalarımızı çalıştırmak için kullandığımız bio diesel'in, şampuanların, pizza hamurlarının, deterjanların, sabunların, margarinin içinde de palm yağı mevcut. Palm yağı kullanım alanı oldukça geniş bir yağ türü.
Not: Konuyla ilgili ayrıntılı WWF'nin listesine şuradan ve Nutella'nın internet sitesinden ulaşabilirsiniz.
Hassas mesele: Palm yağı zararlı mı? Kanser yapar mı?
Zeytinyağı, fındık yağı, mısır özü yağı ve daha niceleri... Bitkilerden elde edilen tüm yağların bir pişirme ve kullanma biçimleri var. Palm yağı da bir bitkinin özlerinden elde edilen yağlar arasında. Onun da kendine has bir kullanma ve pişirme biçimi var. Uzmanlar palm yağının zararları konusunda ikiye bölünüyor. Kimi palm yağının çok yararlı olduğunu savunuyor, diğer grup bunun tam karşısına oturuyor ve zararları konusundaki savlarını bir bir açıklıyor. Henüz palm yağının kanser yaptığına dair kesin bir araştırma da mevcut değil.
Bir grup uzman, palm yağının cilde iyi geldiğini, laurik asit yönünden zengin bir içeriğe sahip olduğu için kullanılması ve tüketilmesi gerektiğini savunuyor. Diğer uzmanlar ise doymuş yağ oranının yüksek olması sebebiyle koroner kalp hastalıklarını tetiklediğini savunuyor.
Sağlık Bakanlığı'nın yaptığı güncel açıklamada ise palm yağı içeren ürünlerin araştırılacağı söylendi. Açıklamada "Yapılacak çalışmanın sonuçları kamuoyu ile paylaşılacak ve bilimsel veriler ışığında gerekli idari tedbirler alınacaktır. Gıda konusunda tüketici sağlığını en üst düzeyde korumak temel amaçlarımız arasındadır" ifadesi kullanıldı. Ayrıca "Dünyada palm yağının gıdalarda kullanımına yasaklama getiren bir ülke bulunmamaktadır"" cümlesi de altı çizilen bir diğer konu başlığı oldu.
Palm yağı nedir, nasıl elde edilir, nerelerde kullanılır, zararlı mıdır gibi sorularınıza elimizden geldiğince yanıt vermeye çalıştık. Artılarıyla eksileriyle palm yağını paylaştık sizlerle.
Sağlık dolu, doğamızın dengesinin bozulmadığı, ağzımızın tadının hep yerinde olduğu günlerimiz olsun diyerek yazımızı burada sonlandırıyoruz.
Kıssadan hisse: Yukarıda okuduğunuz yazı, konuyla ilgili yapılmış araştırmalara ve açıklamalara dayanmaktadır. Yemek.com olarak sadece palm yağı hakkında merak edilenleri paylaşmak istedik sizlerle. Konuyla ilgili eklemek istedikleriniz için yorum kutucuğumuz emrinize amade.
Yorumlar
0