Baharın müjdecisi, rengarenk laleler, Orta Asya'dan Anadolu'ya getirilmiş ve 12. yüzyıldan beri tüm güzelliğiyle, kilimlere, türkülere, şiirlere, ebru, hat, çini gibi sanat kollarına ilham kaynağı olmuştur. Sarı lale, siyah lale ya da kırmızı ve pembe laleler, biçimleriyle olduğu kadar renkleriyle de sanatçıların duygularını yansıtmıştır.
Osmanlı döneminde bir devre adını veren lale çiçeği bu tarihlerden sonra İstanbul'un simgesi haline gelir. Lale bahçeleri, sarayları, konakları süslerken, farklı renk ve türleri üretilerek çeşitlendirilir, hakkında kitaplar yazılır. Avrupa'nın ise lale ile tanışmak için üç yüzyıl kadar beklemesi gerekir. İstanbul'dan çıkarılan lale soğanı Hollanda'ya ulaştıktan sonra kısa sürede dünyaya yayılsa da Hollanda için lale yetiştiriciliği 1500'lerde olduğu gibi bugün de ekonomik ve simgesel bir değer olmaya devam etmektedir.
Evde lale nasıl yetiştirilir?
Lale ne zaman ekilir?
Zambak ailesinden olan lale, soğanlı bitkilerdendir. Ekim-Kasım aylarıyla birlikte toprakla buluşan lale soğanları, cinslerinin özelliklerine ve ortam şartlarına bağlı olarak bahar ortası ya da sonunda çiçek açarlar. Genellikle dış mekanlarda iyi gelişim gösterse de uygun ortam sağlanabilirse balkonlarda saksı içinde de yetiştirilebilir.
Lale soğanı ne zaman sökülür?
Lale soğanını çoğaltılıp bir sonraki yıl da kullanmak istenirse; solmaya başladığı sıralarda, henüz tohumlar oluşmadan çiçeği kırılmalıdır. Ardından yapraklar sarıya dönene kadar, bitki az miktarda sulanmaya devam edilmelidir. Yaprakları sarardıktan sonra soğanları topraktan çıkartılabilir. Kuruması için birkaç hafta dışarıda bekletilen soğanlar, üzerlerindeki toprak ve kalıntıları temizleyerek gelecek yıl kullanılmak üzere serin, karanlık, hava akımının iyi olduğu ve kuru bir yerde depolanmalıdır.
Yetiştiriciler bunun için özel donanımlı soğuk hava depolarını kullanır. Ev şartlarında ise ahşap bir kutu içine yerleştirilen lale soğanları, üzerlerine talaş ya da kum dökülerek balkonda mümkün olduğunca kuru, karanlık ve soğuk bir dolapta saklanabilir. Buzdolabı da bir diğer alternatif olarak düşünülebilir. Kağıda sarılan soğanlar bez torbalara konularak sebze bölümünde bekletilebilir. Yine de dikim zamanı küflenmiş ya da çürümüş olanların ayrılması gerekecektir.
Lale soğanı nasıl çoğaltılır?
Lale soğanlarını topraktan çıkarıldıktan sonra ana soğandan türemiş yavru soğanlar ayrılarak çoğaltma işlemi yapılır. Sağlıklı olanlar temizlenip boyutlarına göre ayrılır.
Lale yetiştiriciliği için püf noktaları nelerdir?
Dikkat edilmesi gereken noktalardan belki de en önemlisi lale soğanlarının toprakla buluştuktan sonra çiçek açacakları bahar aylarına kadar soğuk bir yerde bekletilmesidir. Bu nedenle dikim zamanı önemlidir. Ayrıca suyun drenajı iyi olmalı, soğanı çürümekten ya da kurumaktan korumak için sulamaya dikkat edilmelidir. Kullanmadan önce toprağın iyice havalandırıldığından da emin olunmalıdır.
Lale bakımı nasıl yapılır?
Lale mevsimlik çiçek açan bitkilerdendir. Sadece bir kez çiçeklendikten sonra solmaya başlar. Bu nedenle toprak değişimi gibi işlemlere gerek duyulmaz. Toprağını sürekli nemli tutmak, suyun iyi bir şekilde süzüldüğüne ve ışık aldığına emin olmak yeterlidir.
Yorumlar
0