Bugün ortadoğu kaynaklı diyebileceğimiz, yerine göre pita, yerine göre lavaş içerisinde, kimi zaman porsiyon olarak yanında eşlikçileri ile sunulan, ülkesine, aşçısına, mevsime ve dolayısı ile o gün pazardaki sebzesine göre içeriği değişiklik gösterebilen, acelesi olana fast-food, vakti olana göre 'yemek', asıl ifadesinin ise street food olduğu, her yıl 12 Haziran'da Falafel Day adı altında kutlanan bir köfteden bahsedeceğim.
Virgülü bol onca kelamın sonucu köfteye bağlanmamalıydı tabi ve madem bir kabahat ettik, o zaman biraz da işin dedikodusuna girip kendimizi affettirelim, değil mi?
Meraktan çıldıracağız: Falafel hangi ülkeye ait?
Rivayet odur ki, tam olarak ne zaman ve nerede ve hangi kıyılan mideye çare olarak üretildiği kesin olarak bilinemese de -kimileri ta Büyük İskender zamanına kadar gider- kendisi ile özdeşleşen memleketin Mısır olduğu tahmin edilmektedir. Hatta destekçilerinin de pek az olmadığını eklemek de gerekir.
Mısırlıların bu konudaki ısrarına aldırış etmeden araya giren Hindistan olaya fitne fesat karıştırmaya çalışmış olsa da -ki bu dönem sanırım bizim "yoğurt bizimdir abiler" dönemine tekabül etmekte- yoksa biz de boş durmayabilirdik.
Neyse, ne diyorduk, evet, ortalığın karışıklığını fırsat bilen ve elini çabuk tutan İsrail Devleti "memleket" yiyeceği olarak pazarlamaya çoktan başlamış, ucundan nemalanmayı ihmal etmeyen Yemen Cumhuriyeti, Lübnan Cumhuriyeti ise akıl karışıklığı yaratmanın ötesinde bir fayda sağlayamasalar da felafelfan'ların falafel yerine felafel'i tercih etmesinde önemli bir yer tutmuşlardır.
İsrail'in sahiplendiği ve hatta ulusallaştırdığı, okulların müfredatına dahi koyup tarihte önemli bir rol bahşettiği falafel'in değişkenliğinin bu kadar olay sonucunda ülkelerin "hası bizde!" tavrı ile ilişkilenmesi artık şaşırılacak bir durum olmasa gerek. Ee, bize de doğduğumuz yer değil doyduğumuz yer demek, ülkeler arasındaki bu falafel yarışının sona ermesini ve tatlıya bağlanmasını beklemek kalıyor. Karnımız doysun da, amaaan!
Gerçek falafel neyle yapılır? Bakla mı, nohut mu?
Falafel'in asıl olarak bakla kurusu ile yapılıyor olmasına karşın ülkemizde yoğun olarak bulunan türünde nohut tercih edilmektedir ki yaygın olanı da budur. Diğer malzemeler ufak tefek değişiklikler gösteriyor olsa da özellikle ismi anılması gerekenler maydanoz, kuru soğan, sarımsak ve baharatlardır.
Sadece falafel üzerine hizmet veren, daha çok fast-food bir yiyecek olarak lavaş ve pita içerisinde sunum yapan mekanların dışında, menü içerisinde alternatif başlık olarak sunan restoranlar da bir hayli fazladır. Tabi bu mekansal farklılık fiyat olarak da bütçelere yansımaktadır.
Vegan ve vejetaryenlerin favorisi falafel İstanbul'da nerede yenir?
Çoğunlukla vegan/vejetaryen köftesi olarak nitelendirilen bu yiyeceğin popülerleşmesinde canım cicim aylarındaki alternatif yiyecek arayışının etkisini görmezden gelemeyiz. E hali ile işletmeler oldukça para kazanmış, fakirin çenesini yormuş oldular, serildiler, serpildiler. Bu süreç içerisinde Just Falafel’in de hakkını verelim ki hatırları kalmasın; arkalarına aldıkları rüzgarla birlikte ilk olarak Beşiktaş ve Ortaköy'de hizmet vermeye başlayan zincirin, rüzgarın dinmesi sonucu kalan tek halkası şimdilik sadece Ortaköy'de bulunuyor.
O halde sıra geldi, tek tek falafelleri ile ünlü mekanlara ziyarette bulunup fotoğraflayıp, kendileri ile sohbet etmeye. Tabi, sohbet karın doyurmuyor, hazır konu falafel, sohbetin yanında öğünleri şenlendirmezsek de ayıp etmiş oluruz, değil mi?
Üç basamaklı hanelerde seyreden mekan sayısında bulabileceğiniz falafel ile ilgili bu listeyi hazırlarken özellikle dikkat ettiğim konular lezzet, mekan ve işletmecilerin güler yüzüydü; diğer alternatifler konusunda da yorum yaparsanız çok şahane olur ancak öncesinde aşağıdaki mekanları ziyaret edip falafel ile ilgili lezzet dağarcığınızı genişletmeniz konusunda biraz ısrar edeceğim.
Şimdiden afiyet olsun.
Kikero
Tünel’den Galip Dede Caddesi’ne inerken hemen solda kalan, adına göre Yörük Çıkmazı’nda ilk olarak kendilerinden haberdar olmuş, birkaç defa önünden geçmiş, çok acıktığım birgün, 'Ee, artık deneyelim!' diyerek kapısından içeri girmiştim. İyi ki öyle de olmuş!
Sonrasında misafir ağırlamalarında, acil durumlarda ve daha birçok bahanenin ardından kendileri ile sıkı fıkı bir ilişkimiz oldu. Hatta geçenlerde yeni yerlerine taşındılar, Galata Kulesi'ne daha yakın, hemen köşe başında, Serdar-ı Ekrem ile Galip Dede caddelerinin hemen kesişiminde, kime sorsanız gösterir ki böyle bir gereklilik de olmayacaktır zaten.
En son gittiğimde ortaklardan biri olan Lidya Arslan ile de kısa bir sohbet imkanım oldu. Servis, kışın açık olunacak saatler vs. gibi hayati soruların ardından yine aynı güler yüz ve dürüm falafel ile mekandan ayrılıyorum. Mekan ve diğer ortaklar ile ilgili Gazete Beyoğlu’nda yayınlanan güzel bir de yazı var, falafel yerken okumanızı öneririm. Hatta üşenmeyin, mekana gidip kendileri ile de sohbet edin.
Gelelim falafel’e... Özellikle işletme falafel ağırlıklı olarak hizmet veriyor, farklı seçenekler, farklı fiyatlar derken biraz kararsızlık yaşamanız olası. Örneğin, falafel dürüm, kendi adı ile Kikero Dürüm, 9 TL; içerisinde 4 adet falafel, humus, domates, yeşillik, kırmızı soğan, turşu ve tahinli sos bulunuyor.
Diğer seçeneklerde hemen hemen benzer eşlikçiler ile birlikte sandviç (orijinal, 3 adet falafel ve dürüm ile benzer malzemeler), sandviç (yeşil, 3 adet falafel, maydanoz, humus, turşu ve tahinli sos), çeşitli salatalar, 5’li küçük boy falafel (atıştırmalık olarak favorim) şeklinde sıralanmış durumda. Tabi, listenin tamamını anlatmak olmaz, sohbeti tatlı sayıp ardına katmak lazım.
Falafel House
Talimhane, Şehit Muhtar Caddesi’nde, 19/A numaralı bina. Sokağa girdiğinizde karşınızda Gezi Parkı, sağınızda Taksim Meydanı, solunuzda oteller... Sabah akşam yerlinin yabancının akın ettiği mekanlardan biri.
Kocaman tabelası ile sizi karşılayan Falafel House, sokağa taşmış iki kişilik masalarında, dışarıda oturmanın mümkün olmadığı durumlarda ise içerideki birkaç masasında oturarak, menüsünde falafel ve yol arkadaşları arasından tercihlerde bulunabileceğiniz mekanlardan biri.
6 adet falafelden oluşan porsiyonun dışında, menü olarak falafel yanında humus da dahil birçok seçenek mevcut. Bu tercihlere göre fiyatlar tek haneden çift haneye doğru (5 TL’den 22 TL’ye doğru) bir seyir almakta.
Falafel yiyebileceğiniz mekanlardan farklı bir konsepti olan Falafel House'da falafel kadar menünün ağır abilerinden humusu da değerlendirme içerisinde tutmakta fayda var. Falafel içerisinde nohut, sarımsak, yeşil soğan ve baharatlar, yanında genişçe bir alana yayılmış humus, üzerinde yağı, yanında küp domatesi, yeşilliği, havucu, soğanı, mor lahanası ve sosları ile sizi karşılıyor.
Falafel House adres: Kocatepe Mahallesi, Şehit Muhtar Bey Caddesi, No:19/A, Beyoğlu, İstanbul
Yemeksepeti'nden hemen sipariş vermek için tıklayın!
Canını falafel çektirir: Rulo Ezberbozan Lezzetler
Kadıköy, Caferağa Mahallesi Nailbey Sokak, 15 Numara'da kendine has, şirin bir mekan. Açık büfe seçenekleri, 15 çeşit soğuk meze ile konumuz falafele katma değer olacak seçimleri 'Of şimdi ne yenirdi ya' düşüncesindeki müşteriye çekinmeden sunuyorlar.
Falafel’in yanında nohut dürüm gibi yöresel lezzetlerin de bulunduğu mekanda falafel için iki farklı seçenek sunuluyor. Açık büfe kısmını iki farklı şekilde değerlendiren mekanda, öğünü dolu dolu geçirecekler için nohut vb. seçeneklerin olduğu seçimlerde 2 falafel, diğer, yeşillik vb. hafif seçimler için 4 falafel dürümün içerisinde konumlanıyor.
Yine falafellerin nohut ile hazırlandığı mekanda ise ücretlendirme 5 TL'den başlıyor.
Upper West Side Falafel
Cevahir Alışveriş Merkezi’nin 5. katı, merdivenlerden çıktığınızda hemen sağınızda, hafif bir iç kısımda yer alan bir yerli fast-food markası, falafelin yanında başka seçenekler de var demek oluyor tabi bu.
Uzun uzun menüye bakıyorum 6 farklı çeşit var ki sırası ile bunlar pita, wrapper, burger, sticks ve salad. Ortalama 7 TL, menü olması durumunda 10 TL civarına çıkan fiyatlarda, ayaküstü tüketilebilecek şekilde sunuluyor falafeller.
İçeriğinde nohut kullanılan türden, Lübnan usulü, bol maydanozlu...
Bildiğim ikinci zincir falafel markası ve umarım daha çok şubesini görmek mümkün olur. İşletme sahibi Hakan Bey ve çalışan arkadaşlar oldukça ilgililer ki bu bir fast-food markası için çok söz konusu olan bir durum değildir, biliriz.
Seçime göre falafel sayısının değiştiği çeşitlerde sabit olan demirbaşlar turşu, domates, ve yeşillik. Ayrıca sosunuzu belirtip afiyetle karnınızı doyurabilir, sundukları durum, konum fırsatlarını takip ederek çeşitli fırsatlardan faydalanabilirsiniz.
Upper West Side Falafel adres: 19 Mayıs, Büyükdere Cd. No:22, 34360 Şişli/İstanbul
Nakka Cafe Bistro
Nohuttan yürüyen, baharatla, yeşil soğanla falafelleri şenlendiren, sakin atmosferi, müzikleri ile menü içerisinde size bu lezzet kolajını sunan güzel mekanlardan biri. Peki, nerede bu mekan?
Tünel’den Galata Kulesi’ne doğru inerken sağda, sokağa baktığınızda ilk göreceğiniz mekanın tabelası olduğu için kaçırmanız pek muhtemel değil. Galip Dede Caddesi, Tımarcı Sokak’ta yer alan mekan özellikle uzun uzun vakit geçirebileceğiniz yerler arasında...
4 adet falafel yanında bulgur, havuç, yeşillikler ve humus ile 16 TL’ye servis ediliyor.
Nakka Cafe Bistro adres: Şahkulu, Tımarcı Sk. No:4, 34421 Beyoğlu/İstanbul
Kahve 6
Nohut, maydanoz, kişniş ve taze soğandan oluşan bir birliktelik, adeta kızgın kumlardan serin… değil tabi; 4 adet leziz falafel, yanında yeşillik, üzerinde nar suyu, kırmızı biber ve humus ile 21 TL’ye porsiyonda servis ediliyor.
Mekanın leziz menü içeriğinin yanında aslında çok başka özellikleri de var ki anlatmazsam içim rahat etmez.
Şöyle ki, işletmenin Marmara Permakültür ile organik bağı var, bu da yediğiniz yemeklerin organik tarım sonucunda üretilmiş olduğu anlamına geliyor. Ekoloji konusunda oldukça titizler ki bu Sinek Sekiz Yayınevi’ne ait kitapların da mekanda yer alıyor oluşundan belli.
Falafel siparişi verdiğinizde, verdiğiniz ücretin 2 TL’si doğrudan Elim Sende Derneği’ne aktarılıyor. Daha biter mi? Bitmedi elbette… İşletmecileri oldukça güler yüzlü, mekan şahane ve mekanda kullanılan tüm tabak ve kaseler asırlık atölyesinde kurşunsuz sırla Rıfat Usta tarafından üretiliyor.
Kahve 6 adres: Kılıçalipaşa Mahallesi, Anahtar Sokak, No:13/A Beyoğlu, İstanbul
Yemeksepeti'nden hemen sipariş vermek için tıklayın!
Ara Kafe
Her genç hipster'ın gönlünde özel bir yeri olan, erken bir saatte gelip yer kapabilmiş ise keyfine diyecek söz bulunmayan mekanlardan biri Ara Kafe.
Galatasaray Lisesi'nin hemen yanında, Yeni Çarşı Caddesi'ne doğru inerken Tosbağa Sokak'ta, motorların arasında, postanenin sağında, arada bir mekan. Kuytu kelimesi olumsuzluk katmasın, kimse sorsanız gösterir ve büyük ihtimalle de sorduğunuz kişi az önce oradan ayrılmıştır, öyle bir yer.
Gelelim pek leziz konumuz falafele. Falafel Tabağı olarak menüde ismi anılan ve 20.5 TL'den sunulan seçimimizin sonucu 7 adet falafele ve yanında salatalık turşusu, yeşillik, soğan, humus ve domates çıkmakta. İçeriğinde yine nohut, soğan, maydanoz ve baharatlara yer verilmiş.
Ara Cafe adres: Tomtom, Ara Güler Sk No:2, 34433 Beyoğlu/İstanbul
Daha başka nerede falafel yiyebiliriz?
Tüm bu ziyafet noktalarının yanı sıra eklemeden geçemeyeceğim ve listenize alarak gitmenizi tavsiye ettiğim yerleri de sizlerle paylaşmak istedim. Nişantası’ndan Kadıköy’e, Moda’dan Karaköy’e yayılan iddialı falafel mekanlarına göz atmayı sakın unutmayın!
Çiya Sofrası
Yıllardır yerel mutfakta ödüle doyamayan Çiya'yı, çorbası, lahmacunu, kebabı ve zeytinyağlı yemekleriyle sık sık listelerimize konuk ediyoruz. Şimdi de falafelini övmeden geçmeyelim, kendisine bir alkış daha gönderelim istedik. Çünkü bakla, nohut, kişniş, maydanoz, soğan ve sarımsağın birleşimi anca bu kadar leziz olur.
Çiya Sofrası adres: Caferağa Mah. Güneşlibahçe Sk. No:43, İstanbul
Yemeksepeti'nden hemen sipariş vermek için tıklayın!
Tahin
Tahin adres: Hisar Üstü Nispetiye Cd. No:69/A Sarıyer (Rumelihisarustu), İstanbul
Yemeksepeti'nden hemen sipariş vermek için tıklayın!
Ancak bunlar bana yetmez, evde de falafel keyfi sürmek istiyorum derseniz: Falafel tarifi
Pim
“Lübnan esintileri, Fransa’nın tatlı sürprizleri, İtalya’nın özel tarifleri ve ülkemizin özgünlüğü harmanlanıp Karaköy’de pimlendi.” gibi pek uzun mottoya sahip olan Pim’i tanımayan yoktur. Kendisi Kılıç Ali Paşa Mescidi Sokak’ğın en renkleri mekanlarından olur.
Açıldığı ilk günden bu yana leziz tatlıları ve falafelli pitaları ile boğazına düşkün olanları tam kalbinden vurdu. Hem de keçi peynirlisinden vejetaryenin, bonfilelisinden tavuklusuna kadar her ağız tadına uygun seçenekleriyle.
Falafelli salata, falafel topları da diğer olay yaratan seçeneklerden.
Pim adres: Kılıç Alipaşa Mescidi Sok. No:18, İstanbul
Luzia İstanbul
Berlin’in müthiş enerjisini İstanbul’a taşıyan, kahvesi ve bol danslı partileriyle bizi kendine mest eden Luzia’dayız. Arnavutköy’ün bu en samimi, tasarımına bayıldığımız mekanında, önceki yediklerinize hiç benzemeyen falafeller çıkıyor.
Oval şekli, çıtır çıtır dış hamuru ile kendisine puanımız tam. Özellikle içindeki nohut parçaları, pancarlı humusu, tahin ve yoğurt sosu ile aşk yaşıyoruz desek abartmış olmayız. Ev yapımı lavaşına da gönülden bağlandığımız doğrudur.
Luzia İstanbul adres: Arnavutköy Mahallesi, Arnavutköy Bebek Caddesi, No 64, Beşiktaş, İstanbul
Falafel Zone
Bu kez Beyoğlu’nun leziz falafel adreslerinden Falafel Zone’dayız. İster dürüm şeklinde isterseniz de salata olarak alabileceğiniz falafelin burada burger’ını bile yapmışlar. Daha ne olsun sayın seyirciler!
Onların da deyimiyle "Falafelin en yumuşak ve organik olanını arayanlar” böyle buyursun.
Üstelik sadece falafeliyle değil, menüsündeki diğer yemek ve içecekleriyle birçok vegan ve vejetaryen arkadaşın gönlünü fethettiğini de belirtelim.
Falafel Zone adres: Şehit Muhtar Mahallesi, İstiklal Caddesi, Öğüt Sokak, No 4, Beyoğlu, İstanbul
Jeni Falafel & Rolls
Moda, Yeldeğirmeni’ne gideriz de Şaşkınbakkal’ı atlar mıyız? Mahallenin falafelcisi olan bu mekan ev rahatlığında. Menüsünde de sağlık ötesi lezzetler var. Bunlardan falafel wrap, falafel tabağı ve falafel burger bizim mercek atlına aldıklarımız. Avakado bagel, somon bagel, tofu Wrap ise diğerleri.
Jeni Falafel & Rolls adres: Suadiye Mahallesi, Hamiyet Yüceses Sokak, No 19/A, Kadıköy, İstanbul
Yemeksepeti'nden hemen sipariş vermek için tıklayın!
Tonton Efendi
Yeldeğirmeni’nin içi küçük ama lezzeti büyük mekanlarından Tonton Efendi ile tanışın.
İster dürüm şeklinde isterseniz de porsiyon şeklinde alabilirsiniz falafelinizi. Bizim gönlümüzde yatan ise tabii ki falafel tabağı. Çünkü içinde yok yok. Tarator, kısır, humus, patates salatası ve daha fazlası... Mekanın sahibi aslen Lüblanlı olduğu için midir yoksa işini aşkla yaptığı için midir falafelleri parmak yedirten cinsten. Mekanda baklagillerden zeytinyağlılara, sıcak sebze yemeklerinden et yemeklerine kadar her şeyi bulabilirsiniz. Mezeleri de olağanüstü.
Tonton Efendi adres: Haydarpaşa Mahallesi, Karakolhane Caddesi, No 50/B, Kadıköy, İstanbul
Yorumlar
1