Nar kırmak aslında nesiller boyu, büyüklerden görüp öğrenerek uyguladığımız geleneklerden biri. Peki niye nar kırıyoruz, nar neyi sembolize ediyor, nar kırarak neyi diliyoruz dersiniz? Gelin birlikte bakalım.
Bu vesileyle şimdiden sağlık, sevgi, huzur, bereket yeni yılda da sizinle olsun!
Antik çağlardan bugüne: Nar kırma veya nar patlatma
Kimisi nar kırma der, kimisi nar patlatma. Özünde aynı. Yılbaşından önce (kimileri 21 Aralık'ta) bir tane nar alınır ve evin önünde hızla yere atılarak patlatılır. İsteyenler bunu evinin içinde de yapabilir ancak narı temizlemesi çok zor olduğundan, kolay olsun diye genellikle dışarıda, kapının önünde nar kırılır. Nar ne kadar patlarsa, taneleri ne kadar geniş ve uzak alana yayılırsa, bereket ve bolluğun evde o kadar çok bulunacağına inanılır. Siz siz olun, manavdaki en büyük narı alın, üstünüze, kirlenmesini önemsemeyeceğiniz kıyafetler giyin, kapının önüne çıkın ve narı hızla yere fırlatın. Kırılan narı alıp saklayabilirsiniz.
Hatta sevdiklerinize ellerinizle seçtiğiniz narlar hediye edin ama gerçek olsun. Böylece sevdiklerinizin evi de yeni yılda bolluk, bereketle dolsun.
Geleneklere konu olan meyve: Narın geçmişe uzanan hikayesi
Nar kırma geleneğinin temelinde bereket olduğunu söyledik. Biraz da hikayesini anlatalım.
Yunan mitolojisinde nar yüzyıllardır hem şifa olarak kullanılır hem de bolluk, bereket ve doğurganlığı temsil eder. Nar sadece Antik Yunan'da var sanıyorsanız, yanıldığınızı hemen söyleyelim. Eski Mısır'da da nara rastlıyoruz. Hatta eski Mısır'da din adamları tarafından kutsal sayıldığı için motiflerde yer alan nar, mimarilerinde de karşımıza çıkıyor. Hatta Mısırlılar, narı tanelerini yaşamın sembolü olarak görürdü.
Nar, Antik Yunan'da şifa ve bereket sembolü olduğundan, nar patlatmanın da bolluk ve bereket dileği olarak Yunan mitolojisinde karşımıza çıkması hiç de şaşırtıcı değil. Bir Anadolu geleneği sandığımız nar patlatma, aslında Yunan mitolojisinde yer alan ve hem bizim topraklarımıza, hem de dünyada pek çok bölgeye yayılan tatlı bir inanış.
Tüm iyiliklerin özü: Dinlerde ve inanışlarda nar
Antik Yunan'dan İslamiyet'e kadar tüm dinlerde olumlu anlamları var narın. Örneğin Musevilik'te kutsallık, bolluk ve doğurganlık olan nar, Hıristiyanlık'ta sonsuz hayat ve kıyamet günü sembolü. Budizm'de hayatın tüm olumlu etkilerinin toplandığı öz olarak resmedilirken evinde nar olanlar kötülükten uzak kalır, berekete kavuşur. Ve son olarak İslamiyet'te de nara rastlıyoruz. Kuran-ı Kerim'de Enam suresi 99 ve 141. sureler ile Rahman suresi 68. ayette olmak üzere üç yerde nardan bahsedilir.
Narın yer almadığı kültür ve toplum yok gibi. Ermenilerde de nar, bereket ve bolluk sembolü olarak karşımıza çıkıyor ama tek bir farkla; yılbaşının ertesi sabahında. Ermeniler yılbaşına Gağant adını verir ve yılbaşında gece yarısına kadar sofrada ziyafetlerine devam eder. Ertesi sabah kısa süreliğine dahi olsa dükkanlarını açarlar ve nar kırarak tanelerini etrafa serperler. Bunun, dükkanlarına ve işlerine bolluk ve bereket getireceğine inanırlar.
Şu gelen yar olaydı, elinde nar olaydı: Anadolu'da nar
Anadolu'da bereket tanrıçası figürlerinin elinde karşımıza çıkıyor nar. Hatta Antalya'nın Side ilçesinin adı, eski zamanlarda nar anlamına gelirdi. Yani görebiliyoruz ki narın, Anadolu toprakları için çok eski ve derin anlamları var.
O zaman size ilginç bir bilgi verelim mi? Bu şarkıyı ve hikayeyi neredeyse hepimiz biliriz ancak nereden geldiğini aslında hiç bilmeyiz. Neden mi bahsediyoruz? Yedi Kocalı Hürmüz'den. Bir anda konu nasıl buraya geldi, diye düşünüyor olabilirsiniz. O zaman hemen anlatalım.
Yedi Kocalı Hürmüz'ün meşhur şarkısında sözler şöyledir:
"Şu gelen yar olaydı,
Elinde nar olaydı,
İkimiz bir gömlekte,
Yakası dar olaydı"
Nar nasıl olmuş da bu şarkıya böyle girmiş? Bunun cevabı Osmanlı tarihinde saklı. Osmanlı'da erkekler, sevdikleri kızlara evlenme teklif etmek için nar verirdi. Şarkıda da buna atıfta bulunuluyor aslında.
Her kültürde nar, bir bereket ve bolluk sembolü olarak karşımıza çıkıyor. Siz de bu ay narınızı alıp yılbaşı öncesi evinizde ya da iş yerinizde patlatmayı unutmayın e mi?
Yeni yılda bolluk, bereket hiç eksik olmasın!
Yorumlar
0