5-dakika-kurali-dogru-mu-2

Yere Düşen Bir Yiyecek Yenebilir mi: 5 Saniye Kuralı Ne Kadar Doğru?

Favorilerime
Ekle

"Yere düşen bir yiyeceği 5 saniye içinde yerden alırsanız yiyebilirsiniz" gibi bir mantığa dayanan meşhur 5 saniye kuralını irdeliyoruz bu kez. Dünya çapında çok yaygın bir görüş olan, kimilerinin gün içinde farkına bile varmadan yaptığı bu davranış şekli ne kadar doğru, ne kadar yanlış öğrenme zamanı.

Siz de yere düşürdüğünüz bir yiyeceği hızlıca yerden alıp şöyle hafifçe bir silkeledikten sonra yemekte bir sakınca görmüyorsanız ya da benzer davranışları yapan küçük bir çocuğunuz varsa bir an önce bu davranışınızın sonuçlarını öğrenseniz çok iyi olabilir.

Neden mi? Nedenini öğrenince bize hak vereceksiniz, eminiz diyor ve 5 saniye kuralı ne kadar doğru ne kadar yanlış, bilim bu konuda ne diyor hemen anlatmaya başlıyoruz.

5 saniye kuralı ne kadar doğru, ne kadar yanlış?

5-saniye-kurali-ne-kadar-dogru-3

Büyük ihtimalle bu kuralı duymayan kalmamıştır ama yine de ne olduğunu açıklayarak başlamış olalım: 5 saniye kuralı, "yere düşen yiyecekleri 5 saniye içinde yerden aldığınız sürece onları yemeniz güvenlidir" der. Peki, "kural" olarak anılan bu yaygın düşüncenin arkasında bilimsel bir gerçeklik var mı dersiniz? En baştan kısaca yanıtımızı vermiş olalım: Hayır.

Neden böyle bir şey ortaya atılmış derseniz, bu durum daha çok yere düşen yiyeceğin türüne, düşürülen yüzeyin farklılığına ve tabii ki düşüren bireyin bilinç düzeyine bağlı olarak değişiyor ve tam da bu yüzden dünya genelinde böyle bir kuraldan söz ediliyor. Örnekle açıklamak gerekirse; küçük bir çocuk elindeki yarı ambalajlı bir atıştırmalığı halıya düşürdüğünde hızlıca geri alıp ağzına atabiliyor ya da elindeki kabuklu Antep fıstığını veya portakalı yere düşüren biri hızlıca alıp şöyle bir üfledikten sonra yemeye devam edebiliyor. İşte böyle farkına vararak ya da farkına varmadan gün içinde yaptığımız bu ve benzeri davranışlar 5 saniye kuralı kapsamında değerlendiriliyor.

5-dakika-kurali-dogru-mu-1

Gelin görün ki bilimsel olarak bakıldığında bu kural çoğunlukla tehlikeli ve gerçek dışı. "Çoğunlukla" diyoruz çünkü yiyeceğin türüne göre bu kuralın bazı durumlarda uygulanıp uygulanmayacağı hala tartışma konusu. Örneğin yapılan bir araştırmaya göre; nemin, yüzey tipinin ve zeminle temas süresinin çapraz kontaminasyon derecesine etkisi var. Bu da çeşitli bakterilere maruz kalmaktan ciddi gıda zehirlenmelerine uzanan farklı sonuçlar doğurabiliyor. Araştırma sonucunda çıkan önemli veriler şöyle:

  • Bir gıda maddesinin ne kadar nemli ya da yapışkan bir yapıda olup olmadığı bulaş riskini etkiliyor. Örneğin bir karpuz dilimini yere düşürüp yeniden aldığınızda diğer birçok kuru gıdaya göre çok daha yüksek bir risk almış oluyorsunuz.
  • Aynı şekilde düşürülen zeminin durumu da bulaş riskinin ne kadar düşük ya da yüksek olduğunu anlamanızda önemli ipuçları veriyor. Fayans, ahşap, paslanmaz çelik gibi yüzeylerde zararlı madde aktarımı yüksekken halıda görece daha az bir risk söz konusu.
  • Her ne kadar gıda maddesinin yapısı ve zemin önemli olsa da araştırmaya göre bakterilerin gıda maddesine bulaşması değil 5 saniye, 1 saniyeden çok daha kısa bir sürede gerçekleşiyor.
  • 5-dakika-kurali-dogru-mu-2

    Hijyene ayrı bir dikkat ettiğimiz günümüz dünyasında ise bu kuralı hiçbir şekilde uygulamamak en doğrusu. Zira 5 saniye kuralı kapsamında yere düşürdüğünüz bir yiyeceği 5 saniye içinde yerden alıp öylece yemeye devam ederseniz bilimsel araştırmalara göre sizi şöyle bakteriler, virüsler ve semptomlar karşılıyor demektir:

  • Norovirüs
  • Salmonella
  • Clostridium perfringens
  • Kampilobakter
  • Karın ağrıları/kramplar
  • İshal
  • Mide bulantısı/kusma
  • Yüksek ateş
  • Baş ağrısı
  • İşte tüm bu riskleri de göz önünde bulundurarak üzerinden 5 saniyeden az zaman geçmiş dahi olsa yere düşürdüğünüz bir gıda maddesini tekrar alıp yemeyin, kendinizi riske atmayın. Vücudunuza zararlı pek çok maddenin girmesine yol açmayın. Aynı şekilde çevrenizdeki tüm çocuklar, yaşı ilerlemiş yetişkinler ve bağışıklık sistemi güçsüz insanlar başta olmak üzere herkesi de bu konuda mutlaka uyarın. Sağlık dolu günler!

    Kaynaklar: 1, 2


    Doyamayanlar için bir de videomuz var!

    Yorumlar

    0 yorum yapılmış

    Vallahi Bırakmayız, Bir Tabak Daha?