Terfeziaceae familyasından gelen domalan, toprak altında yumru şeklinde yetişen yer mantarı olarak da tanınan bir mantar türüdür. Yenilebilir bir mantar olan domalan, bazı yörelerde patates gibi bitki olarak tanımlanır. Küre şeklinde basık ve dalgalı bir biçime sahip olan mantar, soluk kırmızı, soluk sarı veya nadiren gül renginde olur. Halk arasında keme adıyla tanınan domalan, dünyanın çok az bir bölgesinde yetişir ve ekonomik değeri oldukça yüksek olan bir mantardır.
Domalan nasıl toplanır? Nerede yetişir?
Güneydoğu Anadolu’da ve İç Anadolu’da kumlu topraklarda yetişen domalan, ilkbahar yağmurlarından sonra oluşur. Büyüdüğü yerde toprak yüzeyinde oluşturduğu çatlaklar sayesinde bulunur. Domalan bazen toprağı çatlatarak toprak yüzeyine de çıkar. Olgunlaşma döneminden sonra temmuz ayı ile ekim ayı başında toplanabilir.
Bazı yörelerde kış mevsimde de bulunabilen mantar çayırlarda ve çam, sedir ve meşe ağaçlarına yakın yerlerde yetişir. İnce bir toprak tabakasının altında geliştiği için kolayca toplanabilir. Bazı yörelerde ise kumi otu denilen otla birlikte büyüyen mantar, toprağın yüzeyinden belli olmaz ve otla birlikte sökülerek çıkarılır. Domalan mantarı saklanmak istendiğinde ise temizlenip dilimlenir veya bütün halinde uzun süre buzlukta saklanabilir.
Domalan mantarı nasıl tüketilir?
Domalan mantarı diğer mantar türlerinin kullanıldığı her yemekte kullanılabilir. Oldukça kolay soyulan bir kabuğa sahip olduğu için kabuğu soyularak ızgarada, tavada veya farklı sebzeler ile birlikte yemek olarak pişirilebilir. Çiğ iken kokusuz olan domalan mantarı pişirilmeye başlandığında etten daha güzel kokar.
Kavurma olarak da hazırlanabilen domalan özellikle makarna soslarına katılır ve omletin içine de eklenir. İç Anadolu’da sulu yemeği ve böreği yapılan mantar, dünya mutfaklarında yemeklere tat vermek için rendelenerek kullanılır. Şifalı özellikleri ile de kullanılan mantar, akdiken yaprağı ve Frenk maydanozu gibi malzemeler ile şerbet ve lapa yapılarak yenir.
Domalan mantarının faydaları nelerdir?
- Domalan mantarı tirmit mantarı ve şitaki mantarı gibi yüksek kolesterole iyi gelir.
- Şahtere otu ile birlikte hazırlanan domalan mantarı omuriliği kuvvetlendirmek için doğal ilaç olarak kullanılır.
- Domalan mantarının afrodizyak etkiye sahip olduğu bilinir.
Görselin kaynağı: http://www.sunset.com/
Yorumlar
4