Mantarın bir buçuk milyon farklı türe sahip olduğu düşünülmektedir. Dünyanın her yerinde bulunur ve fazla nemli bölgelerde yetişir. Mantarlar kendi besinlerini üretemedikleri için bitki sınıfına sokulamazlar. Bu sebeple, üretici değil ayrıştırıcı nitelikte oldukları söylenebilir. Zehirli türlerinin yanı sıra, yenilebilen çeşitleri de bulunmaktadır.
Hangi mantarın nasıl kullanılacağına, mantarın nasıl saklanacağına ve mantarın faydalarına geçmeden önce söyleyelim. Mantar bildiğiniz üzere insan sağlığını tehdit edecek düzeyde zehirli türlere de sahip. Bu sebeple doğada bulduğunuz mantarı türünü ya da yenebilir olduğunu bilmeden pişirmeye ve tüketmeye kalkmayın. Bazıları ölümcül olabilir.
Hangi mantar nasıl kullanılır?
Başta D vitamini olmak üzere, birçok farklı vitamin ve mineral içeren mantarların kullanım şekilleri, türlerine göre değişmektedir.
Düğme mantarı: Beyaz mantar olarak da bilinen bu mantar türü oldukça yaygındır. Bulunması kolay olan bu mantarlar çoğunlukla; fast food besinlerde, pizzalarda ve çorbalarda tercih edilir. Küp küp doğranarak, zeytinyağı ve beyaz şarapla sotelendiğinde oldukça lezzetli bir sonuç verir.
Portobello mantarı: Etli bir dokusu ve geniş bir şapkası bulunan bu mantar çeşitli yiyeceklerle bilhassa da etle birlikte kullanılmaktadır. Aynı zamanda çorba ve ızgara yapımında da tercih edilebilir.
Şitake mantarı: Asya mutfağına has yemeklerde kullanılan şitake mantarı, sebzelerle birlikte sotelenip, pilavın yanında servis edilebilir. Ayrıca salata ve makarnaya dahil edilebilir.
Kavak mantarı: Diğer mantar çeşitlerine nazaran daha nadir bulunabilen kavak mantarının renkleri; kahverengi ya da gri olabilmektedir. Deniz ürünlerinde, et yemeklerinde ve kremalı soslarda kullanılır.
Mantar nasıl saklanır?
Mantar toplandıktan sonra tazeliğini üç-yedi gün arasında korumaktadır ancak yılın her döneminde doğada bulunmaz ve her tür mantar her sene meyve vermez. Bu nedenle mantarın meyve verdiği dönemde toplanıp, uygun koşullarda saklanması gerekir. Böylece mantar, mevsimi olmayan dönemlerde de tüketilebilmektedir. Dondurma: Bu yöntemde öncelikle mantarların suyu buharlaştırılır ve hızlıca soğumaları sağlanır.
Ardından mantarlar plastik poşetlere tanzim edilerek, dondurucuya kaldırılır. Bu haliyle mantar, derin dondurucuda bir sene boyunca muhafaza edilebilir.
Mantar saklama yöntemleri ise şöyle.
Konserve Yapma: Konserve yapılacak mantar, suyu buharlaştırılarak, kavanozlara doldurulur ve üzerine kaynamış tuzlu su ilavesi yapılır. Kapağı sıkıca kapatıldıktan sonra, içi su dolu büyük bir kabın içine bırakılarak yetmiş beş dakika süresince kaynaması sağlanır. Son olarak kavanoz, kabın içinden alınarak soğumaya bırakılır. Konserve mantar, bir yıl boyunca saklanabilir.
Tuzlama: İlk olarak mantarın suyu buharlaştırılır. Bir kavanoza bir sıra mantar dizilerek üzerini kaplayacak kadar tuzla örtülür. Aynı işleme, en üste tuz gelecek şekilde, kavanoz dolana kadar devam edilir. En son, hazırlanan karışımın üzerine bir ağırlık koyulur ve kavanoz serin bir yere kaldırılır.
Kurutma: Kurutulacak mantarlar güneş görmeyen bir yerde, temiz bir örtünün üzerine serilir. Elli derece sıcaklığın altında kurutulması gereken mantar, yüksek ısıya maruz kaldığı takdirde protein değerini büyük oranda yitirmektedir.
Mantarın faydaları nelerdir?
-İçeriğinde A, D, P, K, B vitaminleri ile bakır, fosfor, potasyum, demir ve kalsiyum mineralleri bulunur. Yüksek protein değeri sayesinde etin yerini tutmaktadır.
-Bağışıklık sistemini güçlendirir ve pek çok hastalığa karşı vücudu korur.
-Beyin fonksiyonlarını güçlendirerek, öğrenme yeteneğini artırır. Hem bedensel hem zihinsel gelişime katkıda bulunur.
-Kalp-damar hastalıkları üzerinde şifalı etkileri gözlenen mantar, folik asit yönünden güçlü olduğu için kansızlık tedavisini destekleyici niteliktedir.
-Yağ ve şeker oranı minimum seviyede olduğundan, kilo vermek isteyenler için ideal bir besindir.
-Yüz gram mantardaki protein miktarı, aynı miktardaki süt proteinine eşittir.
-Sağlıklı diş ve kemik gelişiminde önemli bir yere sahiptir.
-Sinir sistemini rahatlatır. Depresyon etkileriyle savaşır.
-Kandaki şeker seviyesini ve tansiyonu dengeler.
-Antioksidan denilince ilk akla gelen; domates, fasulye, havuç ve yeşil biberden çok daha fazla antioksidan etkiye sahiptir.
Mantar yemeden ve satın almadan önce bilinmesi gerekenler
Karışık Sebzeli Mantar Dolması Tarifi
Doğadan mantar toplama konusunda uzman değilseniz eğer, mümkün olduğunca mantar yememeye çalışın. Özellikle yaz ve bahar aylarında toprakta kendini gösteren mantarların yine bu dönemde zehirlenme vakalarını artırdığı da bilinen bir gerçek.
Mantar çeşitleri birbirinden farklılık gösterse de bazı türler görüntü itibarıyla birbirine çok benzeyebiliyor. İşin kötü yanı ise, bu benzerlerden biri yenebilir mantar çeşidini oluştururken, bir diğeri zehirli mantar olabiliyor. Bu sebeple emin değilseniz, yediğinizi düşündüğünüz mantardan dahi uzak durmakta fayda var.
Son olarak, marketten aldığınız mantarları bile mümkünse Tarım Bakanlığı onaylı olanlardan almanız sizin için çok daha sağlıklı olabilir.
Yorumlar
0