Bir ses duyduğunuzda ağzınıza onun tadının geldiğini düşünün ve bunun sürekli olduğunu... Örneğin "yemek.com" yazısını gördüğünüzde ya da işittiğinize ağzınıza mesela karpuz tadı gelmesi gibi, ya da "gözlük" kelimesinin ağzınızda şeker tadı bırakması gibi...
Eğer sineztezik değilseniz bunlar size çok yabancı gelebilir. Ancak bugün hikayesini anlatacağımız 22 yaşındaki üniversite öğrencisi Kathryn Jackson gibi sineztezinden muzdaripseniz bunlar ve çok daha fazlasıyla her gün yaşamak zorundasınız.
Zira Kathryn sineztezi yüzünden küçüklüğünden beri duyduğu ya da okuduğu kelimelerin tadını alabiliyor. Onun durumunu anlatmadan önce sinezteziden kısaca bahsedelim.
Sineztezi nedir?
Dünyada 5 bin kişide bir görülen sineztezinin kelime anlamı "birleşik duyu". Onu kısaca bir duyuyu başka bir duyuyla algılamak olarak açıklayabiliriz. Yani beyin gördüğü harfleri renk olarak algılayabilir, sesleri görsele çevirebilir, gördüğü şeyleri ise seslere dönüştürebilir ya da nadir olarak harfleri tat algısına çevirebilir. Kısaca sineztezi seslerin koklandığı, şekillerin tadıldığı ve renklerin duyulduğu bir durum.
Günümüzde 60'dan fazla sineztezi çeşidi olduğu söyleniyor. Genelde doğuştan gelen sineztezide kişiler önce bu durumun garip olduğunu fark etmiyor. Mesela cuma gününü onlar pembe olarak algılıyorlarsa herkesin de böyle algıladığını düşünüyorlar. İnsanın farklı tepkiler vermesiyle kendilerinin farklı olduğunu anlayan sinezteziklerden tarih boyunca birçok sanatçı çıkması da sanırız sürpriz değil.
Gelelim çok daha nadir görülen bir sineztezi çeşidinden muzdarip olan Kathryn'a...
Kelimeleri tatlarla eşleştiriyor
Reklamcılık öğrencisi olan Kathryn ise kelimeleri tatlarla eşleştiren bir sineztezi türüne sahip. Çok daha nadir görülen bu sineztezi tipi 100 bin kişide bir rastlanan bir durum.
İnsanların kelimeleri gördüğünde ya da duyduğunda yiyecek tadı ya da kokusu almasını kapsayan bu sineztezi türüne sahip olan genç kız belli isimleri duyduğunda havuç, elma, muhallebi, marshmallow gibi yiyeceklerin tadını ağzında hissettiğini söylüyor.
Örneğin Lola ismini duyduğunda lolipop, Ella ismini duyduğunda jelibon, en iyi arkadaşı Rory'nin ismini duyduğunda havuç tadı alıyor genç kız.
Bazen kelimelerin etimolojisi, bazense çocukluk anıları etkili
Bunları beyin eşleştirirken kelimelerin uyumunu kullanıyor gibi gelse de bazen çocukluk anıları da bu ses-tat eşleştirmelerine etki edebiliyor Kathryn'in durumunda.
Örneğin anneannesinin kuaförünün isminin Yvonne olduğunu söyleyen genç kız, bu ismi her duyduğunda ağzına sigara tadı geldiğini ve saç spreyi kokusu aldığını söylüyor. Ya da John ismini duyduğunda patates tadını alıyor, çünkü dedesinin adının John olduğunu ve küçükken dedesinin ona her zaman patates hazırladığını dile getiriyor.
"Sürekli acıkıyor, konsantrasyonumu kaybediyorum"
Sineztezik olmak genç kızın hayatını zaman zaman zorlaştırabiliyor. Üniversitede derste belli bir kelime duyduğunda ve onun tadını aldığında karnının acıktığını ve derse konsantre olmakta zorluk çektiğini söyleyen Kathryn, bunun zaman zaman da iyi tarafları olduğunu anlatıyor. "Durduk yerde lolipop ve cupcake tadı alıyor olmak çok da kötü bir şey değil" diyor genç kız.
Kathryn şimdilerde ise sineztezi hakkında farkındalık yaratmak için kelimelerin hissettirdiği tatları çizimlere döküyor ve Instagram hesabından paylaşıyor. Kendisini şuradan takip edebilirsiniz.
Kaynak: dailymail.co.uk
Yorumlar
0