Karbonhidrat Hangi Besinlerde Bulunur, Faydaları Nelerdir?

Vücudumuzun en temel besin maddelerinden biri olmasına rağmen garip ön yargılarla yaklaştığımız karbonhidratlara dair doğru bilgi almak isteyenlere önerilerimiz var.

Toplumumuzda salt kilo alma kaynağıymış gibi hakkında yanlış bir algı yaratılan karbonhidratlar, sanılanın aksine vücudumuzun düşmanı olmadığı gibi en büyük enerji kaynağımız, hayat kaynağımız. Enerji ihtiyacımızın %40-60'ını karbonhidratlardan karşılarız ve bu oranda bir sapma olduğu vakit vücutta yorgunluk ile hâlsizlikten sinir sistemi aksaklıklarına kadar birçok olumsuz belirti baş gösterir.

Bu da demek oluyor ki karbonhidrat asla ve asla kaçacağımız bir besin maddesi değil; aşırıya kaçmamak kaidesiyle, mutlak suretle almamız gereken bir besin maddesidir.

Karbonhidrat hangi besinlerde bulunur, faydaları nedir, ne işe yararlar gelin bakalım.

İçindekiler

• Karbonhidrat nedir, ne işe yarar, karbonhidrat türleri nelerdir?

Karbonhidratın temel işlevi, birincil enerji kaynağımız olmasıdır. Halk dilinde kan şekeri dediğimiz glikoza dönüşerek vücuda enerji kaynağı sağlarlar. Ayrıca vücudun su dengesini sağlama gibi yan işlevleri de vardır.

Basit ve kompleks olmak üzere iki türlü karbonhidrat mevcuttur. Kompleks olanlar daha fazla besin lifi içerirler. Meyve, sebze, süt ve süt ürünleri basit karbonhidrat sınıfına girerken; baklagiller, tam tahıl ekmeği, nişastalı sebzeler ve kahvaltılık gevrekler kompleks karbonhidratlar içerirler.

• Karbonhidratlar hangi besinlerde bulunur?

• Süt ve süt ürünleri
• Elma, üzüm, ananas, muz, yaban mersini, çilek, portakal, kavun, armut, şeftali, kuru üzüm, kurutulmuş meyveler
• Mercimek, fasulye, barbunya, bakla
• Patates, bezelye, kabak
• Pirinç, arpa, bulgur, makarna, darı, çavdar, yulaf, kahvaltılık gevrekler, mısır ve bu ürünlerin unları
• Şeker

Unutmayın ki karbonhidrat vücudumuzun en temel enerji kaynağıdır ve bunu "sıfırlamanızı" talep eden herhangi bir diyet programı vücudunuzun enerji kaynağını kesmekten bahsetmektedir. Yapmanız gereken tek şey doğal yollardan, dozunda karbonhidrat almak ve aşırıya kaçmamak. Her şey kararında güzel!

• Karbonhidratlar zararlı mıdır?

Karbonhidratları "kötü" algılanmasına neden olan ise karbonhidratların kendisi değil, kötü karbonhidrat diyebileceğimiz işlenmiş türüdür. Uzmanlar karbonhidrat ihtiyacımızı doğal kaynaklardan, ilave şeker eklemesi yapmadan almamızı tavsiye ederler hatta denebilir ki böyle yapmak bir tavsiyeden öte yapılması gerekendir. Bu şekilde alınan karbonhidratlar besin değer yüksek olacağı için oldukça faydalı da olacaktır.

Ancak besin değeri düşük olan, katkı maddesi olarak kullanılan karbonhidrat çeşitleri bize zarar olarak dönebilecektir. Bunlar özellikle, kaba tabirle "pasta, börek, çöre, abur cubur" diye özetleyebileceğimiz bilhassa tatlılarda ve hamur işlerinde bolca bulunurlar. Bu sebeple bu çeşit gıdaları eser miktarda yemek gereklidir. Fazla miktarda bu tip besinlerin tüketilmesinin faturası karbonhidratlara değil, bu besinlerde yer alan lif oranı az "kötü" karbonhidratlara kesilmelidir. Toplum olarak farkına varamadığımız nokta budur.

Ayrıca "3 beyaz" diye kalıp olarak sunulan beyaz un, şeker ve pirincin de -maalesef- besin değeri düşük karbonhidratlar içerdiğini ve kararında tüketilmesi gerektiğini söylemeliyiz. Bunlar yerine tam tahıl ekmeği, kepekli makarna, esmer pirinç gibi seçenekleri tercih etmek daha sağlıklı olacaktır.

• Karbonhidratlar alınmazsa ne olur?

Vücut için karbonhidratlar önemli bir enerji kaynağıdır. Karbonhidratları yeterince almadığınızda veya tamamen almazsanız, birkaç olumsuz etkiyle karşılaşabilirsiniz:

• Enerji azalması: Karbonhidratlar vücuda hızlı bir enerji sağlar. Karbonhidrat alımının yetersiz olduğu durumlarda, vücut enerji seviyelerini düşürür ve halsizlik, yorgunluk ve düşük performans hissi oluşabilir.
• Konsantrasyon problemleri: Beyin, karbonhidratları enerji kaynağı olarak kullanır. Yetersiz karbonhidrat alımı beyin fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir, konsantrasyonunuzu ve bilişsel işlevinizi azaltabilir.
• Kas kütlesinde azalma: Karbonhidratlar ayrıca vücuttaki kas kütlesini korumak için önemlidir. Yetersiz karbonhidrat alımı kas dokusunun azalmasına ve güç kaybına neden olabilir.
• Metabolizma bozuklukları: Uzun süreli düşük karbonhidrat alımı metabolizmanın yavaşlamasına ve kilo alımınızın artmasına neden olabilir. Ayrıca, vücut yağları yakmak için gerekli olan enerjiyi elde etmek için kas dokusunu parçalayabilir.
• Sindirim problemleri: Karbonhidratlar lif kaynağıdır ve sindirim sağlığı için önemlidir. Yetersiz karbonhidrat alımı kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilir.

Bu nedenlerle, dengeli bir diyetin önemli bir parçası olarak, vücudunuzun enerji gereksinimlerini karşılamak için yeterli miktarda karbonhidrat almanız önemlidir. A