Şalgamından Kebabına Adana'ya Bir Kez Daha Aşık Olmak İçin 15 Sebep

Adana merkez, yemek yemekten patlıyor herkes. Dünya mutfaklarını yazmak (bkz: İtalyan mutfağı, İspanyol mutfağı) daha kolaymış, bunu anlıyorum şimdi. Bizim mutfaklarımız hiçbir yerde yok. Çeşit çeşit, mis gibi yemeklerimiz var. Siz özenmeyin anneeem öyle başka yemeklere ne ararsan var bizde.

Adana'nın yolları taştan, bu yemekler çıkardı beni baştan. Kebap denilince "Hoop ordan bir Adana" diyoruz ama aslında Adana sadece kebaptan ibaret değil. Nasıl güzel yemekleri var, ben hayran kaldım. Ben şok ben iptal. Sebzeler, hamur işleri, çorbalar, mezeler, salatalar, şerbeti akan tatlılar ve tabii ki içecekler...

Bir ooof of çekip hemen ufak bir tarih girişle başlıyorum. Adana’ya bilet ayarlıyorum bir taraftan.

Diğer mutfaklardan da esinlenen Adana mutfağı, zamanla kendi yöresine ait yemeklerin altını çize çize bu günlere getirmiş. Gelenek ve görenekler, dini yapılar mutfağı da etkileyerek güzel güzel yemeklerle bize sunuluyor. Hemen hemen her mutfak gibi ekonomik koşullardan dolayı birçok yemek değiştirilmiş ve Türk mutfağına bu sayede değişik yemekler eklemiştir Adana. Zamanında Adana’ya iç göçler olmuş ve konargöçer köy, kasaba kültürü ve dış göçler de mutfağı etkileyince olmuş sana zengin mi zengin bir mutfak. Ancak kötü bir haberimiz var bu geleneksel yemekler artık sadece evlerde yapılıyor. Bunları yiyeceğimiz restoran sayıları oldukça az. Genellikle kebap kültürü daha yaygın olduğundan sulu yemekler daha az tüketiliyor. Ama biz bunları anlatalım. Sonra da özenen olursa tıpkı Adana usulü tariflerini burada verelim. Yaşayalım, yaşatalım.

Başlangıçlarla başlayalım. Sıcaklardan çorbaları sayalım. Birini seçeceğim de oradan. Neler vardı?

Mantı çorbası da derler: Yüksük çorbası

Adana’nın bazı yerlerinde yüksük çorbası bazı yerlerinde de mantı çorbası olarak bilinen bu dehşet lezzetli çorba mis gibi geliyor bizlere. İçinde neler istersiniz peki? İçinde mantı desen var. Nohut desen o da var. Nane desen var. O zaman ne duruyorsunuz? Gidip mutlaka bir kase denemelisiniz. Hatta yetmezse birkaç tane de benden olsun.

Bütün düğünler Adana'da yapılsın: Düğün çorbası

Halaylar çekilirken, davullar çalarken, hop hop hoplarken çorbalar gelir. Hatta yapımı tek başına çok zormuş. Köy halkından kadınlar bir araya gelerek bir sohbet aman efendim çaylar kahveler falan derken hop hazır oluverir düğün çorbası. Sonra tutulsun eller, dağıtılsın mendiller, çekilsin halaylar. Sadece düğünlerde değil, aynı zamanda cenazeler ve kalabalığın olduğu her yerde yapılıp dağıtılır. Mis gibi düğün çorbası. Adana’da yapılsın o zaman tüm düğünler. Beni de çağırırsanız gelirim. Vesile ile bir kaşık ben de alırım.

Neredeyse 24 saatte yapılan çorba: Namaz (Kamhi) çorbası

Guinness rekorlar kitabı hazır olsun. Sadece ön hazırlığı 5-6 saat sürer. Sonra yapımı 12-13 saat sürer. Sadece bayram, adak gibi zamanlarda yapılan bu çorba gerdandan yapılır. Ortaya sağlıklı mis gibi bir çorba çıkar. Yeme de yanında yat.

İyi gelmez mi hiç: Mahluta çorbası

İyi gelmez mi hiç mahluta çorbası, bir kase alıp daldırırız kaşığı.. Klasik bir mercimek çorbası gibi görünen ama buzdağının alt kısmı olan bu çorba içerisinde pirinç de barındırıyor. Ya ben de istiyorum. Tam bir mercimek meraklısı bir insan olarak bu çorbayı kendime istiyorum.

İsminden güzel: Dul avrat çorbası

Neden bu ismi koydukları hakkında çok araştırdım ancak bulamadım. Bazı yerlerde hamur çorbası olarak söyleniyor bazı yerlerde de dul avrat çorbası deniyor. Ancak tahmin edebilirsem çok lezzetli olunca adını böyle koymuşlar. Nesilden nesile gelmiş bize de nasip olmuş. E ellerine sağlık diyoruz ismindeki kadına.

Birlikten güç doğar: Analı kızlı çorba

Anneler kızlar bir olmuş çorbayı yapmış. Anneler ve kızları buradan çıkmış kesin bak ben diyorum zaten bizden her şey. Bulgurlu kıymalı köftelerle yapılan bu çorbanın asıl sahibi Adana’dır. Bu böyle biline. Kimse sahip çıkmasın lütfen. Ev yapımı salçayı anneler yapsın kızlar da köfteleri yuvarlasın. Afiyet olsun.

Çorbalarla içimizi ısıttık biraz da yemeklere geçelim. Bakalım neler varmış buralarda.

Yanına da yoğurt ve sarımsak: Süllüm

Temel Reis Adanalıymış diyorlar. Ispanak bol bol olduğundan acaba oralı olabilir mi? Şaka bir yana ıspanak yedikleri için Adanalılar bu kadar güçlü. Çocuklarımıza örnek gösterelim. Süllüm yiyelim bol bol.

Ispanak yoğurtlamasına benzeyen bu yemek ebe gümeci ile de yapılmaktadır. Yoğurt, sarımsak ikilisinin yanında da gelirse aman Allah’ım o nasıl bir şey olur öyle. Demirlere doyamazsın. Vücut komple demir deposu. Yoğurdu da kendileri mayalıyorlar. Benden söylemesi.

Oy oy oy: Babagannuş

Adana yöresine ait bir yemektir. Ancak Gaziantep, Hatay tarafında aynı isimle değişik şekilde yapılanı da vardır. Arap mutfağından biraz esinlenerek yapılan, soğanın alternatif olarak kullanıldığı soğuk bir mezedir. Soğan yörelere göre koyulur ya da koyulmaz. Ama soğanlısı daha güzel bence. Zeytinyağı kokusuyla bir harmanlanır o oyyyy "Adanalıyık Allaaan Adamıyık".

Taratorun gücü adına: Acebek tarator

Bahçelerde börülce, oynar gelin görümce diyorum ve oynarken acebek tarator yapıyorum. Sirke, sarımsak, börülce, ekmek içi yan yana geldi acep ne oldu? Acebek tarator oldu. Mezelere eklendi. Şimdi ben gittiğim yerde acebek tarator isteyip, bilgimi göstermez miyim? Göstereceğim şimdi. "Pardon mezelerinizden Acebek tarator alabilir miyim?"

Ve tabii ki: Adana kebap

Kebap deyince akla tamam şimdi buldum, hemen onun adı gelir: Adana Adana Adana... Acısız olan Urfa, acılı olan Adana bu arada. Ben ara sıra karıştırıyorum da. Böyle ara sıra kendime hatırlatıyorum. Adana kebap, dillere destan olmuş, adını dünyaya duyurmuş.

1 yaşından büyük, doğal beslenmiş koyunların etleri; sinir, yağ, zardan arındırılıyor ve zırhla incecik doğranıyor. Baharatlarla lezzetlendirilip, şişlere takılıyor. Adana’ya biletler alınıyor ve eller havaya kalkıyor. Pardon! Ben bir Adana daha alabilir miyim?

Seven çok sever: Şırdan

Kimilerinin çok sevdiği kimilerinin de sevemediği bir bölgeden yapılır bu şırdan: Sakatat. Kuzunun 4 midesinden her birine baharatlı pirinç dolduruluyor ve afiyetle yeniyor. Adana’da çok fazla tüketilen bu yemek herkesin ilgisini çekebiliyor. Saygılarımla şırdancım. Başka bir zaman görüşeceğiz mutlaka.

Hepsi mi sevilir: Şıra, şalgam, meyan kökü şerbeti, kaynar...

Yanında ne içiyoruz? Onlar geçilmez içeceklerimiz. Şırası, şalgamı, meyan kökü şerbetiyle içeceklerde tarih yazar Adana. Bir de kaynar var. Bilmeyenlere anlatayım. Bu kaynar lohusa dönemindeki kadınlar için yapılıyor. Bir komşum var. Onlar yapmışlardı. 4 kez küçük hediyeler alıp gittim. Sırf kaynar içeyim diye. Böyle güzel sıcak bir içecek olamaz. Evde denedim. Onlar gibi olmadı. Baharatlar ve çeşitli köklerle yapılıyor. Fındık falan koyuluyor. Sıcak sıcak servis ediliyor. Canım istedi. Rica etsem bir bebek daha yapabilirler mi acaba? Valla çok canım istedi.

Oh çorbaları içtik. Yemekleri yedik. İçecekleri de içtik. Sırada ne var? Tabii ki tatlılar. Ağzımızın suyu aka aka devam edelim şimdi. Tatlı da kan şekeri düştüğünde bir iyi gelir. Dünya’ya tekrar gelmiş gibi resmen.

Ay dayanamıyorum başlıyorum.

Adana'nın denizine atlar gibi: Bici Bici

Ah bici bici leblebici. Değil tabii ki bu tamamen Adana’ya özgü yaz kış fark etmeden iç serinleten bir tatlı. Buz, pişmiş nişasta, pudra şekeri ve bici denilen bir tatlandırıcıyla servis edilir. Kırmızı kırmızı görüntüsü ferahlatır. Kızgın kumlardan serin Adana denizine akarsın. Tatlı tatlı deneyiniz bize de sevgilerinizi gönderiniz.

Toroslar sağ olsun: Karsambaç

Çok pratik bir tatlı. Kar ve pekmezle yapılan bu tatlı, Toroslar'dan gelen karlarla yapılmış ilk olarak. E bahar geldi kar da gitti. E artık kışı bekleyeceğiz. Ne yapalım falan demeyin. Bu içecek gibi olan tatlı tatlıyı her yerde bulabilirsiniz. Hadi yine iyisiniz.

Hadsiz güzel: Taş kadayıf

İçerisi ceviz kaplı, dışı çıtır çıtır şerbetli bu tatlı haddini aşmış ve çok güzel olmuş.
Ben bir bilet alayım diyorum nereden alsam ki? Bu hafta sonu çalışmazsam gerçekten gideceğim. Ben sırt çantasını doldurayım en iyisi. Ne olur ne olmaz.

Adana’ya vardığınız vakit gezmeniz gereken yerler de var tabii. Çorbaları içtiniz. Kalkın bir gezin. Merkez Park, Arkeoloji Müzesi, Atatürk Müzesi'ni gezdiniz. E tabii acıktınız. Hoop ordan kebaplar yemekler yediniz yediniz. Mide doldu. Ne yapıyoruz? Yürüyoruz ve gezmeye devam ediyoruz. Taş köprü sadece yayalar için olmuş artık bir orasını geziyoruz. Sonra Ulu Cami Külliyesi'ne bir uğruyoruz. Büyük Saat'e bakmaya gidiyoruz. Saat kaç olmuş yine bir acıktık biz. Tekrar yemek yedik, tatlımızı yedik. Tarihi Kazancılar Çarşısı'nı da gezdik. Dönüş saatimiz geldi sanırım. Benim için de gezin çok gezin. Çok yemek yiyin diyeceğim ama kararında yiyin. Bir başka mutfakta görüşeceğiz. S

Sevgiyle kalın.

Hoop kaldır elleri ben daha gitmedim. Aman Adanalı Paşam Adanalı...

Oynadık haydi gittim ben.