Diyabetten Damar Tıkanıklığına Her Derde Deva Bir Meyve: Yaban Mersini

Mor ile mavi arası farklı rengiyle meyve sebze reyonlarında dikkatleri hemen üzerine çeken yaban mersini, hem damaklara hem de gözlere hitap eden bir meyve. Besin değeriyle de birçok meyveden farklı bir noktada konumlanan yaban mersinini her yönüyle tanımaya ne dersiniz?

Hazırsanız başlayalım..

İçindekiler

• Yaban mersini nedir?

Ayıüzümü ya da keçiyemişi diye bilinen yaban mersini (vaccinium myrtillus), üzengigiller (Ericaceae) familyasına ait bir bitki türüdür. Bu bitki genellikle ormanlık alanlarda ve dağlık bölgelerde yetişir. Yaban mersini, çalı formunda bir bitki olup genellikle 30 ila 60 cm yüksekliğindedir.

Yaban mersini meyveleri, küçük, yuvarlak ve mavimsi siyah renkte olup genellikle bir grup halinde bulunur. Meyveler, lezzetli ve hafif tatlı bir aroma taşırlar. Ayrıca, yaban mersini meyveleri çok sayıda besin ve antioksidan içerir. C vitamini, K vitamini, manganez ve diğer sağlıklı bileşenler açısından zengindirler.

Yaban mersini, taze olarak tüketilebileceği gibi, şurup, meyve suyu veya dondurma gibi çeşitli gıda ürünlerinde de kullanılır. Ayrıca, sağlık yararları nedeniyle birçok kişi tarafından takviye olarak da kullanılır. Yaban mersini, göz sağlığına, bağışıklık sistemine ve antioksidan korumaya katkıda bulunabilecek özelliklere sahip olduğuna inanılan birçok bioaktif bileşen içerir.

• Yaban mersini faydaları ve zararları nelerdir?

Yaban mersini denildiğinde akla ilk önce lezzetli tatlılar gelir ama faydalarıyla öne çıkan ve tek başına tüketilebilen bir bitkidir.

• Kan şekerini düzenleyerek diyabetin etkilerini azaltır.
• Damarların temizlenmesinde rol oynayarak damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur.
• Kişinin gün içinde enerjik hissetmesini sağlar.
• Gözlere de olumlu etkisi olduğu söylenmektedir.
• Doğal antidepresanlar arasında da adı geçer.

Bir şey bu kadar lezzetli ve faydalı olur da zararları olmaz mı? Bu konuda yaban mersini neredeyse bir istisnadır. Elbette şu atasözü unutulmamalıdır: Azı karar, çoğu zarar, ortası karar. Yaban mersininin bilinen bir yan etkisi ya da zararı olmasa da aşırı tüketildiğinde ve alerjik bir durumda yan etkiler görülebilir. Ayrıca, böbrek ya da safra kesesi rahatsızlığı olan kişilerin kullanmadan önce doktorlarına danışmaları önerilir.

• Yaban mersini nasıl kullanılır?

Yaban mersini dört dörtlük bir meyve olarak birçok kullanım alanına sahiptir. Yapraklarıyla meyvesi kadar kendine özgü bir tada sahip olan eşsiz bir çay demlenebilir. Çayının dışında suyu sıkılarak lezzetli bir meyve suyu hazırlanabilir. Taze meyve olarak da tüketilebilen yaban mersini reçel, jöle, tatlı, kek, pasta ve tatlı ağırlıklı olarak daha birçok yemekte (mesela salatalarda) kullanılabilir. Kurutularak kuru yemiş olarak da tüketilebilen yaban mersininin her hali hayatınıza lezzet katar.

• Yaban mersini nerede yetişir?

Serin ve dağlık bölgeleri fazlasıyla seven yaban mersini, ılıman iklim kuşağı meyvesidir. Avrupa’da ve Amerika’daki Kayalık Dağlar’da (Rocky Mountains) yaygın olarak yetiştirilir. Hatta, ilk olarak Amerika’da yetiştirildiği bilinmektedir.

Peki, Türkiye'de nerede yetiştirildiğini tahmin edebilir misiniz? Kulağa şaşırtıcı gelse de Doğu Karadeniz, yaban mersini yetiştiriciliği açısından oldukça elverişli bir iklime sahiptir. Dolayısıyla, ilerleyen yıllarda Türkiye'de daha fazla yaban mersini yetiştirileceği öngörülebilir.

• Saksıda yaban mersini nasıl yetiştirilir?

Eğer "Ben bahçecilikle uğraşmayı çok seviyorum, kendi yaban mersinimi de kendim yetiştiririm" derseniz biraz emek ve bolca sabırla bu da imkansız değil aslında. Saksıda yaban mersini yetiştirmek isterseniz aşağıdaki adımlara özen göstererek bu işin altından da başarıyla kalkabilirsiniz.

• Öncelikle sağlıklı bir yaban mersini fidanı, fidanın boyutlarına uygun derince bir saksı, torf bakımından zengin toprak ve "tarımsal perlit olarak da anılan ufak çakış taşlarından temin etmelisiniz.
• Ardından perlit ve torf bakımından zengin nemli toprağı güzelce karıştırıp saksıya yerleştirmelisiniz.
• Hemen ardından dallarına ve köküne zarar vermeden yaban mersini fidanını dikkatlice ve köklerine yapışan sert toprağı yumuşatarak saksıya yerleştirmelisiniz.
• Son olarak üzerine yine çok bastırmadan bir miktar torf bakımından zengin toprak ilave etmelisiniz.
• Ekim işleminin ardından toprağı hem nemli kalacak şekilde düzenli olarak sulama yapmayı ihmal etmemeli ve saksıyı çok soğuk ve rüzgarlı havalarda korunaklı bir yerde muhafaza etmeyi unutmamalısınız.

• Yaban mersini çeşitleri nelerdir?

Yaban mersini, yapraklarının ve meyvesinin farklılık göstermesine bağlı olarak farklı türlere ayrılır. Bu türlerin kimisi doğada yabani olarak bulunurken kimisinin kültürü yapılır. Kültürü yapılan yaban mersini türleri yüksek çalı formlu yaban mersini ve tavşan gözü yaban mersinidir. Ticari olarak yetiştiriciliği yapılan bu türler, sağlıklı tüketime uygun olan türlerdir. Adi yaban mersini, bataklık yaban mersini ve Kafkas yaban mersini ise yabani olarak doğada bulunan türlerdir.