Üniversitede Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümünü Seçmek İsteyenler Buraya!

Üniversite sonuçlarını alanlar ve gastronomi bölümünü seçmek isteyenler için enfes bir hizmet ile karşınızdayız. Bu tercih döneminde gastronomi ve mutfak sanatlarını düşünenlerin; bölümde nelerle karşılaşabilecekleri, gastronominin asıl amacını ve gelecekte kendilerini nasıl çalışma imkanlarının bekleyeceğini anlatacağız. Gastronomi ile ilgisi olmayanlar ve ne olduğunu merak edenler için şu yazımıza bir göz atmalarını tavsiye ederiz.

Gastronomi nedir?

Üniversite tercih döneminizde gastronomiyi yazacaklar veya gastronomi için tüm sene hazırlanmış olanlar, aslında okumak istedikleri bölümün ön analizini yapmışlardır. Yine de kısaca bahsetmeden geçmeyelim. Gastronomi kavramı, pek çok doğru şeyi ifade ettiği gibi birçok yanlış anlaşılmayı da beraberinde getiriyor. En basit anlamıyla "gastronomi yemek yapmaktan ziyade yemeği anlamak üzerine kurulu entellektüel bir yolculuk" diyebiliriz. Yani iş, iyi yemek pişirmekle veya elinin lezzetli olmasıyla bitmiyor.

Yaratıcı düşünmek, merak, estetik ve her şeyden önemlisi gıdaya karşı duyarlı olmak, bir gastronomi uzmanının olmazsa olmazlarından. Yazının devamında gastronominin asıl amaçladığı fikirden bahsedeceğiz ama gelin, önce bölümle alakalı biraz fikir edinelim.

Gastronomi ve mutfak sanatları bölümünde nelerle karşılaşabilirsin?

Bu bölüm aslında bilinen yanlışlardan biri olarak sadece aşçılık ile alakalı değil. Yani, öğrenciler vakitlerinin çoğunu mutfaktan ziyade sınıflarda geçiriyor. Eğer, senin amacın sadece yemek yapmaksa baştan söyleyelim, gastronomi bunu sana öğretir ama belki de senin için keyifli olmayacak dersleri de sana sunabilir. "Ben aşçı/şef olacağım" gibi bir amacın varsa; mutfağın asıl amaç olarak kurulduğu akademileri veya aşçılık bölümlerini düşünebilirsin. Hatta, erken yaşta mutfağa girip çalışmak amacına ulaşman için etkili yöntemlerden biri olabilir. Çünkü, mutfak özellikle tecrübeli insanları içerisinde barındıran bir alan. Gastronomiden mezun olanlar "şef" ünvanını alıp doğrudan mutfaklarda çalışmaya başlamıyor. Elbette bölümü tercih edip kazandıktan ve mezun olduktan sonra mutfaklarda çalışmak istemeniz olası ama bunun için de özellikle bölümü okurken kendinizi çok fazla geliştirmeniz gerekiyor. Peki dersler neler? Bu bölümde neler göreceğiz?

Gastronomi bölümü, yemeğin tarihi ve kültürü (ki burası derya deniz), yer bilimi, insan bilimi gibi sosyal konuları içerisinde barındırıyor. Kimya, biyoloji, matematik ve işletme gibi sayısal konular da derslerde sıklıkla işleniyor. Aslında bu bölüm, insanın olduğu her konuyu ve alanı içinde barındırıyor diyebiliriz. Özellikle seçmeli derslerde sanatla ve görsel algılama ile alakalı birçok dersi tercih edebiliyorsunuz. Dilerseniz kendinizi tamamen mutfak sanatları kısmına adayabilirsiniz ama geçmeniz gereken bir sürü dersi de unutmamak gerek.

Mutfağa odaklanmanın elbette güzel sonuçları olacaktır. Örneğin birbirinden yaratıcı ve şık yemekler oluşturabilir, hatta tarifler yaratabilirsiniz. Dilerseniz de işin tarih, kültür, işletme gibi kısımlarına daha çok odaklanır; farklı bakış açıları kazanmak adına farklı seçmeli dersler tercih eder ve  yine mutfak bilgilerinizden de yararlanarak kendinizi tam donanımlı bir hale getirebilirsiniz. Ne tarafa yönelmek istediğiniz tamamen size kalmış bir durum, elbette her iki tarafın da pozitif ve negatif yanları var. Mesela 4 sene boyunca bölümde sadece mutfağa odaklanıp bir yandan farklı yerlerde stajlar yaparak kendinizi geliştirirseniz, mezun olduktan sonra iş bulma sıkıntısı yaşama ihtimaliniz oldukça azalır. Ama okuldaki diğer dersleri aksatmak okulu uzatmanıza neden olabilir. Ayrıca bölümün sunduğu onlarca bilgiden de mahrum kalmış olursunuz. Daha okul odaklı ilerlerseniz de akademik olarak yükselme ihtimalinizin yanı sıra birbirinden farklı işlerde de donanımlı bir gastronomi uzmanı olarak görev alabilirsiniz. Elbette mutfaklarda iş bulmak, 4 sene boyunca mutfak odaklı hareket eden birine nazaran çok daha zor olacaktır.

Üniversitelerin programları, özel veya devlet olup olmamasına bağlı olarak dersler genel olarak şu şekilde;

Teori kısmında:

• Mutfak kültürü,
• Gastronomi ve yiyecek tarihi,
• Şarap kültürü ve bilimi,
• Yiyecek içecek işletmeleri yönetimi,
• Beslenmenin temel ilkeleri,
• Yemek fotoğrafçılığı,
• İçecekler ve miksoloji,
• Gıda güvenliği ve hijyeni

Mutfak kısmında:

• Mutfak teknikleri 1-2-3,
• Soğuk mutfak – Sıcak mutfak,
• Temel pastacılık,
• Dünya mutfakları,
• Türk mutfağı,
• Baharatlar ve soslar,
• Moleküler gastronomi

Dediğimiz gibi bu derslerin isimleri veya içerdiği konuları okulun programlarına göre değişebilir.

Mezun olduk, ne iş yapabiliriz?

Aslında pek çok insan tarafından gastronomiyi cazip kılan alan burası. Zor veya kolay bir şekilde bölüm derslerini verdikten ve diplomalı bir gastronomi uzmanı olduktan sonra önünde, senin hayat yolcuğuna bağlı olarak seçebileceğin pek çok iş alanı olacak. Bu iş alanını özellikle üniversite hayatında keşfetmek sana iş bulman ve kariyerini yönetmen konusunda çok daha yardımcı olacaktır. Bunu keşfetmek kolay olmasa da hayattaki amacını belirlemek, özellikle gastronomi için deneme ve yanılmadan geçiyor. Bu dört senelik süreçte mutfak senin için asıl amaç olduysa ve bu süreci bir yandan stajlarla geçirdiysen, kabiliyetine bağlı olarak restoran ve otel mutfaklarında çalışman çok büyük olasılık. Ayrıca kendi restoranını, kafeni de açman mümkün. Sadece mesleki İngilizce'n kuvvetli olsa bile yurt dışındaki mutfaklarda çalışmak için imkanlar kovalayabilirsin. Elbet, birini seni fark edecektir

Gelelim mutfaktan ziyade işin akademik, kültürel, bilimsel veya sanatsal kısımlarına odaklanmış olanlara. Akademik olarak yüksek lisans ve doktora yapmak, hatta bunları yurt dışında yapmak size çok büyük avantaj sağlayacaktır. Çünkü gastronomi bölümünde bunu başarmış insan sayısı çok fazla değil. Mezunlar genellikle sektöre hızlıca atılmayı tercih ediyorlar. Diğer işler anlamında daha önce de bahsettiğimiz gibi üniversite hayatında deneyip yanıldıkların sana yol gösterecektir. Mesela bunlar neler olabilir, bir bakalım...

Dilersen yazılı ve görsel medya, yiyecek içecek işletmeleri, ürün geliştirme, otelcilik gibi farklı alanlarda da çalışabilirsin. Sayısal ve analitik zekana güvenerek, kendini geliştirirsen; yiyecek içecek işletmecisi olup pek çok restoran ve otele danışmalık verebilirsin. Yazmayı, okumayı, araştırmayı ve anlatmayı seviyorsan; yemek ve gastronomi yazarı olup İnternet sitelerinde, dergilerde, gazetelerde çalışabilir, hatta kendi kitabını bile çıkarabilirsin. Estetik zekana güveniyorsan, tasarlamayı daha çok seviyorsan yiyecek-içecek stilisti/yemek fotoğrafçısı olabilirsin.

Yine sayısal zekanı kullanarak, özellikle finans ve ekonomi de kendini geliştirerek yeni çıkan yemek trendlerini de takip ederek, mevsimlere bağlı gıdaları en iyi şekilde tanıyarak menü planlayıcısı olabilirsin. Miksolojiye veya moleküler gastronomiye ilgin varsa barista, barmen veya somelye olabilirsin. Ayrıca son zamanlarda sosyal medya da gastronomi uzmanları için güzel bir gelir kapısı oldu. Instagram, TikTok, YouTube gibi sosyal medya mecralarında da yaratıcılığını kullanarak çeşitli işler yapabilirsin.

Peki, gastronomi yolculuğumuzda asıl amacımız ne olmalı?

Bu aslında tamamen size bağlı olsa da ben kendi açımdan bakış açımı sizinle paylaşmak isterim.