Aslı ''Bollos''tur Onun: İzmirlilerin Gözdesi Boyozun Nefis Tarihi ve Tarifi

Bir İzmir klasiği. Ayaküstü kahvaltıların en sevileni, fırında yumurtanın ekürisi, gevreğin uzaktan akrabası. Hiç yemeyenin anlam veremediği, bir kez yiyenin de vazgeçemediği bir tat. Çıtır çıtır, sanki boş milföy hamuru gibi; aslında çok farklı, çok çeşitli ve çok lezzetli. Eğer bu lezzetin farkındaysanız sabahleyin işe giderken seyyar satıcıya denk gelince sevinirsiniz, boyoz - yumurta - çay üçlemesinin kollarına kendinizi bırakırsınız. Güne mükemmel bir başlangıç. Peki bu boyoz nedir, nerelerdendir, en iyisi nerede yenir diye merak ettiniz mi? Sorunun cevabı aşağıda.

Boyozun ortaya çıkışı ve isminin kökeni

Boyoz aslında bir nevi Musevi çöreğidir. İlk çıkışının atık hamurların değerlendirilmesine bağlı olduğu söylenir. Sefarad kökenli Museviler 1492 yılında İspanya'dan kovulduktan sonra İzmir'e yerleşirken boyozu da bizimle tanıştırmışlardır. Sadece İzmir değil tüm Anadolu boyozla tanışmış ancak özellikle İzmir ve çevresinde iyice beğenilip ün kazanmıştır.

Rivayete göre, İzmir'de ilk boyozu Kemeraltı'ndaki fırınında Boyozcu Avram Usta yapmış, o öldükten sonra İzmir'de fırıncılar bu ünü korumak adına boyozları "Avram Usta’nın boyozu" adı altında satmış.

Boyoz İspanya’dan geldiği için isminin kökeni de İspanyolcadır. Boyoz, İspanyolca yazılışıyla bollos, "küçük somun" anlamına gelen bollo sözcüğünün çoğuludur. İspanyolca iki “l” harfi “y” sesiyle okunduğu için bizim dilimize de “boyoz” diye yerleşmiştir. Günümüzde, İspanya’da, Güney Amerika Ülkelerinden Şili, Arjantin ve Peru’da yaygın olarak tüketilen boyoz, bizden farklı olarak şekerli de üretilir. Ticari amaçla üretilen boyozların içi boş olsa da aslında öyle değil. Hamurun özelliği un, çiçek yağı ve tahin karışımı ve tuzlu olması. Gayet basit malzemelerle de harikalar yaratılabileceğinin kanıtıdır “bollos”.

Boyoz en iyi nerede yenir?

Boyozcu Avram Usta’nın mirası İzmir’de hala çok güzel ve geleneksel bir biçimde devam ediyor. Özellikle bir yerden söz etmek isterim: Dostlar Fırını. Alsancak Kıbrıs Şehitleri Caddesi'nde bulunuyor kendisi. Bir kere görüp tattıktan sonra anlayacaksınız ki klasik boyoz ancak bu kadar farklılaşabilirdi. Özünden bayağı uzaklaştırmışlar ama bu bir yozlaşma değil, boyozu zenginleştirip şenlendirmişler; ona farklı bir bakış açısı kazandırmışlar. Daha önce boyozu deneyip de “amaaan alt tarafı milföy neyini abartıyorsunuz” diye düşündüyseniz burası fikrinizi değiştirecek. Birçok kişinin de fikrini değiştirmiş olacak ki, dükkan her zaman tıklım tıklım. Hatta kahvaltı saatlerinden sonra giderseniz hiçbir şey bulamıyorsunuz çünkü boyozlar tükenmiş oluyor. Neden burası derseniz, çünkü burada envai çeşit boyozun en lezzetlileri yapılıyor.

Alışılageldik sade boyozun yanı sıra böreklerden de aşina olduğumuz peynirli, patatesli, ıspanaklı boyoz zaten yapılıyor. Bunlara ek olarak “hadi canım sen de” dedirterek belki de “boyoz” ile yan yana adını bile anmayacağınız enginarlı, patlıcanlı, çikolatalı, ballı, mercimekli boyozlar yapıyorlar. Yanında da mis gibi fırında yumurta. Bir de tavşan kanı çay, doping niyetine. Değmeyin keyfinize. Dediğimiz gibi İzmirli olmayanın, bu lezzeti tatmayanın anlayamayacağı ama bir kez o ısırığı alanın müptelası olacağı, kahvaltıların baş tacı olarak yerini alacak bir çörek.

Mekanları bir kenara bırakacak olursak, İzmir’de arada sırada boyoz festivali düzenleniyor, hem de ücretsiz. Ortam neşeli, yiyecek zaten belli, herkes mutlu mesut, Türkiye’nin her yerinden akın ediyorlar. Festival zamanı geldiğinde siz de katılın, keyifli bir hafta sonu aktivitesi olur işte ne güzel.

Boyoz nasıl yapılır?

Az malzeme, çok lezzet!

MALZEMELER:
· 2 su bardağı un
· 1 su bardağı su
· 1 su bardağı mısırözü yağı
· 2 tatlı kaşığı tuz
· 1 tatlı kaşığı şeker

YAPILIŞI:
Unu yoğurma kabına alın. Ortasını havuz gibi açıp su, tuz ve şeker ekleyin ve 10-15 dakika yoğurun. Derin bir kaba 1 bardak mısırözü yağı ekleyin. Yumuşak kıvamlı hamurdan ceviz büyüklüğünde parçalar koparıp 10 - 15 dakika bekletin. Hamurları yağlayın. Hamur topağını yağdan alıp elle, katmer hamuru inceliğinde yuvarlak açın. Açtığınız hamuru tekrar yağlayıp bohça gibi, zarf gibi yapıp sarın. Rulo halindeyken hamuru bir 15 dk daha bekletin. Sonrasında 3-4 parmak yüksekliğinde parçalar koparıp ortalarını iki parmağınızla bastırın. hafif yağlanmış tepsiye dizin. Önceden ısıtılmış 200 dereceye ayarlanmış fırında 20 dakika (üzeri kızarıncaya kadar) pişirin. Arzuya göre haşlanmış yumurta ve çay ile sıcak olarak servis yapın. 

PÜF NOKTALARI:
Hamurun dinlenmesi önemli olduğu için bekleme sürelerine sadık kalmaya dikkat edin. Ayrıca hazırladığınız hamuru mümkünse mermer tezgahta ve ince açmalısınız. Dilerseniz boyozlarınızı peynirli, ıspanaklı, kıymalı iç malzemelerle zenginleştirebilirsiniz.

Afiyet olsun !