Gebre Otu da Derler: Kapari Nedir, Faydaları Nelerdir, Nasıl Tüketilir?

Son yıllarda popülaritesi artan bitkilerden kapari bitkisini yakından tanıyoruz bugün. Halk arasında gebre otu, geberotu, hatta kedi tırnağı ya da devedikeni olarak dahi anılan kapari nedir, faydaları nelerdir öğrenme zamanı şimdi.

Bazı şeflerin gizli malzemelerinden olan, farklı tariflerde karşımıza çıkıp bizi şaşırtmayı başaran malzemelerden kapari, sadece lezzeti nedeniyle değil faydaları sebebiyle de bilmeniz gerekenlerden. 

Onu tanıyınca aklınızda hemen "Kapari nerede ve nasıl yetişir?", "Kapari nasıl tüketilir?" ya da "Kaparinin bir zararı var mıdır?" gibi sorular oluşabileceğinden tüm bu sorulara da hemen aşağıda yanıt verdik, baştan söylemiş olalım diyor ve sizi hiç merakta bırakmadan kapari nedir, ne işe yarar, nasıl yenir tek tek anlatmaya başlıyoruz.

İçindekiler

• Kapari nedir?

Kapari, ülkemizde Akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde yetişen, çalımsı yapısıyla dikkat çeken dikenli bir bitki. Potasyum, fosfor ve kalsiyum yönünden zengin olan kapari, güneş ışığından hoşlandığından en çok Akdeniz iklimini seviyor. Doğru iklim koşullarında kendiliğinden de yetişebilen gebre otu, namıdiğer kapari, genellikle tohum halinde yetişiyor ve Ağustos-Eylül aylarında küçük karpuzlara benzeyen meyvelerden elde ediliyor.

Farklı ülkelerde de yetiştirilen kapari, dünyada genel olarak capparis spinosa olarak anılıyor. Genel olarak tuzlu su içinde fermente edildikten veya salamura edildikten sonra tüketiliyor. Salatalardan mezelere, makarna ve balık yemeklerinden pizzaya kadar birçok farklı yemeğe ilave edilebiliyor.

• Kapari bitkisi nerede ve nasıl yetişir?

Adını bir salatalık, bir domates kadar çok duymuyor, onu mutfaklarımızda çok kullanmıyoruz ama son yıllarda artan popülaritesi sayesinde artık herkes onu bilsin, kapari nerelerde yetiştirilir, hangi iklimi sever, nasıl yetiştirilir öğrensin diyoruz. Kapari yetiştirmeyle ilgili bilinmesi gereken detaylar temel olarak şöyle:

• Kapari bitkisi Akdeniz ikliminde kolayca yetiştirilebiliyor.
• Sıcak, güneşli ve görece kurak sayılabilecek bölgeler verim almayı kolaylaştırıyor.
• Kışları ılıman, yazın sıcak olan Akdeniz ve Ege gibi Akdeniz ikliminin hakim olduğu bölgelerde kapari yetiştiriciliği yapılabiliyor.
• Dünya üzerinde ise en çok Güney İtalya, Yunanistan, İspanya ve Fas gibi Akdeniz'e kıyısı olan ülkelerde yetiştiriliyor.
• İyi drene edilmiş, kireçli topraklarda daha kolay yetişen kapari, mineral açısından zengin toprakları seviyor.
• Kapari tohumları ilkbahar ve sonbahar mevsiminde toprakla buluşturuluyor. Evde yetiştirmek isteyenler için tohumdan değil fidandan yetiştirmek daha kolay bir seçenek oluyor.
• Soğuk iklimlerde verimsiz olan kapari bitkisini mümkünse -5 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklara hiç maruz bırakmamanız gerekiyor.
• Kapari bitkisi sıcak iklimleri sevdiğinden kuraklığa da görece dayanıklı bitkiler arasında yer alıyor. Bu sebeple aşırı sulama istemiyor.

• Kapari faydaları nelerdir?

Sıra geldi kaparinin faydalarını öğrenmeye:

• Kapari antioksidan özelliklere sahip olduğundan bağışıklık sistemini güçlendirmeye destek oluyor.
• Vücudu toksinlerden arındırmaya yardımcı oluyor.
• Vücuttaki iltihaplanmaların daha hızlı iyileşmesine destek oluyor.
• Kan şekerini düşürücü bir etki gösteriyor. (Bu sebeple şeker hastası olanların doktorlarına danışmadan asla tüketmemeleri gerekiyor)
• Karaciğer sağlığını desteklediği söyleniyor.
• İdrar söktürücü etkiler oluşturuyor.
• Kapari mide ağrılarını hafifletebiliyor.
• Doğal bir ağrı kesici etkisi oluşturuyor.
• Vücudu kanser da dahil olmak üzere birçok hastalığa karşı koruduğu, kanser hücrelerinin çoğalmasını engellediği iddia ediliyor.
• Bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı oluyor.

• Kapari nasıl tüketilir?

Büyük marketlerden, aktarlardan ya da online alışveriş sitelerinden temin edebileceğiniz kapariyi siz de denemek istiyor ama nasıl yiyebileceğinizi bilmiyorsanız şunları bilmenizde fayda var:

• Salamura kapariyi salatalarınıza ilave edebilirsiniz.
• Makarna soslarına ilave edebilirsiniz.
• Kumpire ekleyebilirsiniz.
• Kapariyi balık yemekleriyle birlikte değerlendirebilir, dilerseniz marinasyonunda dilerseniz soslarında kullanabilirsiniz.
• Mezelere ilave edebilirsiniz.
• Zeytinyağlı yemeklerinize de renk katması için kullanabilirsiniz.
• Kapariyi pizza üzerinde de kullanabilirsiniz.
• Sandviçlerinize ekleyebilirsiniz.
• Et yemeklerine ya da sebze yemeklerine de damak tadınıza göre ilave edebilirsiniz.
• Kapari reçelini günde 2-3 tatlı kaşığını geçmeyecek miktarda doğrudan kahvaltınızda da tüketebilirsiniz.
• Sabah-akşam aç karna da kapari reçelinden yiyerek faydalarından yararlanabilirsiniz.
• Kapariyi çay şeklinde satın alarak çayını hazırlayıp içebilirsiniz.
• Kapari tohumlarını havanda döverek toz haline getirebilir, ev yapımı kremlerin içine katarak harici olarak da değerlendirebilirsiniz.

• Kaparinin zararları nelerdir?

Özellikle Akdeniz mutfağında sıkça kullanılan malzemelerden kapari bitkisinin faydalarını konuştuk, hangi şekillerde tüketilebileceğinden söz ettik. Şimdi sıra geldi onu yemeden önce bilmeniz gereken bir başka önemli konuya, kaparinin zararlarına...

• Kapari bitkisi bazı durumlarda zararlı ve zehirli bir hale gelebiliyor. Bu nedenle kapari aldığınız yerin mutlaka güvenilir bir yer olduğundan, kaparinin doğru şekilde hazırlandığından, işlendiğinden emin olmanız önemli.
• Kapari bazı bünyelerde alerjik reaksiyonlara sebep olabiliyor. Kaşıntı, kızarıklık, deri döküntüsü en yaygın olarak görülen belirtileri oluyor, eğer daha önce kapari yemediyseniz kapari yediğinizde bu durumlarla karşılaşırsanız hiç vakit kaybetmeden doktorunuza danışmanız önemli.
• Bunun dışında bağışıklık sistemiyle ilgili rahatsızlıkları bulunanlar, şeker hastaları, kansızlık sorunu yaşayanlar başta olmak üzere kronik/ciddi bir rahatsızlığı bulunanların da kapari tüketmesi pek önerilmiyor.
• Kapari, sıvı atımını arttırdığından aşırı tüketimi dehidrasyona sebep olabiliyor.
• İçeriğinde çok sodyum bulunduğundan yüksek tansiyon sorunu olanların da tüketmesi pek önerilmiyor. (Mutlaka tüketilecekse miktar ve günlük diyetin doktorunuz tarafından belirlenmesi önemli, aklınızda bulunsun)
• Sözün kısası, kapari faydaları olduğu kadar zararları da olabilen bir besin. Bu nedenle siz siz olun, ilk kez kapari deneyecekseniz mutlaka doktorunuza danışın ve sağlığınızı riske atmayın.