Yer fıstığı, her ne kadar ceviz ve badem gibi kabuklu yemişlere benzese de aslında bezelye ve mercimek gibi baklagiller ailesindendir. Yıllık olarak ekilen yer fıstığı bitkisinin toprak üstünde kalan bölümü 20-50 cm kadar büyüyebilir. Bezelye çiçeğini andıran sarı ve kırmızı çiçekler açan bitkinin toprak altındaki kök kısmında 3-5 cm boyutlarındaki tohum kesecikleri içinde oluşan yer fıstığı taneleri, bitki sökülerek hasat edilir. Otuzdan fazla türü olduğu düşünülen bitki, ana vatanı olan Güney Amerika'dan ticaret yoluyla tüm dünyaya yayılmıştır. Günümüzde Amerika, Arjantin, Çin, Hindistan, Endonezya ve Nijerya önemli yer fıstığı üreticisi ülkelerdendir.
Yer fıstığı hangi alanlarda kullanılır?
Genellikle çerez olarak tüketilse de yağ, un ve süt olarak da üretimi yapılan yer fıstığının kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Yüksek yanma derecesine sahip yer fıstığı yağı özellikle kızartmalar için tercih edilir. Tatlı ya da tuzlu çerez olarak tüketildiği gibi salata ya da yemeklere de lezzet katması için eklenir. Hindistan ve Asya ülkelerinde yaygın olarak yararlanılan yer fıstığı, soslarda ve yemeklerde haşlanmış ya da fırınlanmış olarak kullanılır.
Yer fıstığının faydaları nelerdir?
-Kalp sağlığı için çok önemli yağlar içeren yer fıstığı, kolesterolü düşürmeye yardımcı olur. Ayrıca antioksidan özelliği sayesinde kalp damar sistemini koruyarak kalp krizi riskini düşürür.
-Yapılan araştırmalar, yer fıstığının içerdiği folik asit ve resveratrol gibi maddelerin kanserden koruyucu etkileri olduğunu göstermiştir. İçeriğindeki bu maddeler sayesinde, yer fıstığının özellikle kolon kanserinden koruyucu özellikleri olduğu düşünülmektedir.
-Safra kesesinde taş oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Araştırmalar haftada bir porsiyon tüketilen yer fıstığının safra kesesi taşı oluşumu riskini %25 oranında azalttığını ortaya koymaktadır.
-Alzheimer ve yaşla birlikte gelişen hafıza sorunlarına karşı koruyucudur.
-Araştırmalar, genellikle yüksek kalori içerdiği için tüketiminden kaçınılan yer fıstığının gerçekte kilo alımını önlediğini göstermektedir.
-Yer fıstığı diş ve kemik sağlığı için gerekli olan fosfor ihtiyacının %15'ini, bağışıklık sistemi için çok önemli olan çinko ve demir gereksiniminin %10'unu karşılarken, magnezyum, manganez ve selenyum için de oldukça iyi bir kaynaktır.
Yer Fıstığının Zararları Nelerdir?
Solunum güçlüğü ve astım krizlerine neden olabilen yer fıstığı alerjisi oldukça yaygındır. Özellikle çocuklarda daha sık karşılaşılabilen bu besin alerjisi zaman zaman çok tehlikeli boyutlara ulaşabilmektedir. Dokuz aydan küçük çocuklara yer fıstığı önerilmezken, ileri yaşlarda da alerji konusunda dikkatli olunması gerekir. Ayrıca sağlıklı koşullarda üretilmeyen ve saklanmayan yer fıstığı üzerinde zehirli ve pek çok hastalığa yol açabilen bir tür zehirli mantar olan aflatoksin bulunabilir. Bu nedenle yer fıstığı tüketirken küf ve bozulma işaretlerine çok dikkat edilmelidir.
Yorumlar
0