Dut

Meyvesi böğürtlen ve ahududu ile benzerlik gösteren dut; akdut ve karadut olmak üzere ikiye ayrılır. Akdutun kökeni Çin ve Moğolistan'a dayanır. Karadutun ana vatanının ise İran, Afganistan ve Güney Kafkasya olduğu tahmin edilir. Ülkemizde başta Bursa olmak üzere tüm Marmara Bölgesinde yoğun olarak yetiştirilir. Ege, İç Anadolu, Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde de yetiştirilir. İlkbahar aylarında çiçeklenen dut ağacı, yaz boyunca meyve verir. Akdut ağaçları sarı, kırmızı ve mor renkte meyve verebilirken karadut yalnızca rengi siyaha yakın olan mor renkte meyve verebilir. Tazesi meyve olarak yenilen dut, dalından ayrıldıktan sonra kısa sürede bozulan bir meyveye sahiptir. Sıkarak, kurutularak veya dondurarak besin değerinin kaybolması engellenebilir.

Dut hangi alanlarda kullanılır?

Meyvesi çiğ olarak tüketilebilen dut, kurutulmuş halde de pek çok kullanım alanına sahiptir. Çerezlerin ve mısır gevreklerinin içerisinde yer alabilir. Sıkılarak elde edilen suyundan meyve suyu, şerbet ve şurup üretiminde yararlanılır. Kaynatılmış halinden pestil, köme, marmelat, reçel ve pekmez yapılır.

Geleneksel tatlılar, kekler, pastalar ve dondurmalar için sıklıkla tercih edilir. Ezilmiş ya da tane dut meyveli yoğurtlara katılabilir. Dut çayı yapımında yapraklarıyla birlikte kullanılır. Votka, likör ve rakı gibi içkilerin yapımında duttan faydalanılabilir. Birçok faydası olan dut, ilaç üretiminde kullanılır. Ayrıca oldukça dayanıklı bir gövdesi olan dut ağacından dekoratif nesneler ve çalgı aletleri yapılabilir.

Dutun içerdiği vitamin ve minareller nelerdir?

Lifli bir meyveye sahip olan dut, etken madde olarak meyve şekerleri barındırır. İçeriğinde protein ve yağ vardır. B1, B2, B3, B4 ve C vitamini yönünden zengindir. Folik asit, organik asitler, pektin, tiamin, kuersetin, niasin ve müsilaj içerir. Demir, kalsiyum ve potasyum gibi madensel tuzlar diğer etken maddelerindendir.

Dutun faydaları nelerdir?

-İdrar söktürücü özelliği vardır.

-Vücutta biriken toksinlerin atılmasını sağlar, kanı sulandırır.

-İçerisindeki potasyum oranı nedeniyle yüksek tansiyonu düşürmede yardımcı olur.

-Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.

-Karadut çiğ olarak yenildiğinde veya gargarası yapıldığında diş etleri rahatsızlıklarına iyi gelir.

-Akdut açken yenildiğinde bağırsak parazitlerini öldürür.

-Eklem rahatsızlıklarına iyi gelir.

-Depresif hallerin giderilmesinde destekleyicidir.

-Doğal bir antibiyotik etkisi vardır, vücut direncini arttırır.

Dutun zararları nelerdir?

Dut içerisindeki şeker oranının fazlalığı nedeniyle şeker ve insülin direnci sorunu olanlarda tehlikelidir. İçerisindeki potasyum nedeniyle böbrek ve boşaltım sistemi sorunu olanların kullanması önerilmez. Çok yenilmesi ishal gibi rahatsızlıklara sebebiyet verir.